مطالعات جامع عرصه های تولید گرد و غبار به منظور اولویت بندی مناطق منشا تولید گرد و غبار در استان مرکزی

گرد و غبارها یکی از ویژگی های همدیدی جوی هستند که در مناطق خشک و نیمه خشک از فراوانی رخداد بیشتری برخودارند. رخداد این پدیده بویژه در دهه ی اخیر در منطقه خاورمیانه و ایران از افزایش قابل توجهی برخودار شده است. گستردگی مکان و زمانی این پدیده و عبور آن از ارتفاعات زاگرس موجب نفوذ این پدیده تا مرکز کشور شده است. پژوهش حاضر با هدف شناسایی مناطق داخلی دارای پتانسیل تولید گرد و غبار در استان مرکزی با استفاده از روش های ترکیبی آماری، سنجش از دوری و مدلسازی انجام شد. نتایج نشان داد در مقیاس سالانه بیشترین فراوانی رخداد گردو غبار در استان مرکزی طی سال های 2009 و 2013 ثبت شده است. نکته قابل توجه روند افزایشی گرد و غبار از سال 2008 شروع و ادامه آن تا پایان دوره مورد بررسی می باشد. در مقیاس فصلی، فصل بهار و اوایل تابستان و در مقیاس ماهانه ماه های می، ژوین و ژوییه از بیشرین رخداد گرد و غبار برخوردار می باشند. در مقیاس ساعتی، برای این استان بیشترین رخداد گرد و غبار برای ساعت 9 صبح الی 18 بعدظهر به وقت محلی ثبت شده است. بارزسازی گرد و غبار روی تصاویر ماهواره ای و بررسی غلضت آنها با استفاده از تصاویر AOD و BTD برای داخل استان مرکزی گرد و غبار خاصی را نشان نداد و بیشتر گرد و غبار های ثبت شده، ناشی از ورود گرد و غبارهای مناطق بیابانی کشورهای همسایه و یا کانون های داخلی کشور است. با وجود این در منتهی الیه قسمت شمال شرقی(نزدیک ساوه)، قسمت های مرکزی استان بویژه شمال شهر اراک(کویر میقان) و همچنین قسمت های جنوب شرقی(حوالی محلات و خمین) مناطقی وجود دارد که با توجه به وجود زمین های خاکی و مناطقی که کاربری آنها تغییر یافته و اکنون فاقد پوشش هستند، همراه با حساسیت پذیری زیاد و بسیار زیاد به فرسایش و وجود خاک های رسوبی بافت ریز با رطوبت کم می توانند تشدید کننده رخداد پدیده گرد و غبار در استان مرکزی باشند.