بررسی سازگاری و پایداری عملکرد دانه ژنوتیپ های نخود در آزمایش های یکنواخت سراسری مناطق نیمه گرمسیر دیم

روش های مختلفی برای تعیین اثر متقابل ژنوتیپ × محیط وجود دارد که مهمترین آنها روش های پارامتری ،ناپارامتری و چند متغیره می باشند. در این پژوهش تعداد 17 ژنوتیپ پیشرفته نخود انتخابی از آزمایش های پیشرفته مقایسه عملکرد سال زراعی 93-1392 به همراه رقم شاهد آزاد به مدت دو سال زراعی (95-1393 ) در مناطق خرم آباد ،گچساران ،ایلام و گنبد در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار کشت شدند. در این تحقیق از روش های پارامتری و امی برای تجزیه اثرات متقابل ژنوتیپ × محیط استفاده شد.در روش های تک متغیره ژنوتیپ های شماره 2 ،12 و 15 با کمترین سهم در اثر متقابل ژنوتیپ در محیط به عنوان پایدارترین ژنوتیپ ها انتخاب شدند. با استفاده از پارامتر واریانس محیطی بدست آمده برای هر ژنوتیپ ،ژنوتیپ های دارای کمترین واریانس محیطی ، ژنوتیپ های شماره 6 ،1،2 و 5 بودند که ژنوتیپ شماره 2(FLIP03-87C) دارای میانگین عملکرد دانه بالاتر از میانگین کل بود و به عنوان پایدارترین ژنوتیپ انتخاب شد . در روش چند متغیره اثرات اصلی افزایشی و اثرات متقابل ضرب پذیر (AMMI) استفاده شده در این تحقیق هم ژنوتیپ های شماره 2،12،15 با اختصاص کمترین مقادیر رتبه و بالاترین میانگین عملکرد دانه در گروه ژنوتیپ های پایدار قرار گرفتند. با توجه به نتایج بدست آمده ژنوتیپ شماره 2 به عنوان ژنوتیپ امید بخش و کاندیدای معرفی رقم انتخاب شد.و ژنوتیپ های شماره 12 و 15 به عنوان ژنوتیپ های مطلوب برای والدین پروژه های تلاقی انتخاب شدند. واژه های کلیدی : روش امی ،ژنوتیپ ، پایداری عملکرد ،نخود.