مطالعه عوامل ریسک و فاکتورهای موثر بر محاسبه حق بیمه در بیمه های آتش سوزی

بیمه آتش سوزی یکی از قدیمی ترین رشته های بیمه ای بوده و اهمیت این رشته بیمه ای تا آنجاست که در کشورهای توسعه یافته تقریبا هیچ دارایی قابل توجهی را نمی توان یافت که دارای بیمه آتش سوزی نباشد.

اساسا موضوع بیمه و کانون توجه بیمه گران، عمدتا ریسک و چگونگی مدیریت ریسک ها است به نحوی که میزان خسارت های پرداختی کاهش یابد. می توان گفت ریسک وجه مشترک تمام فعالیت ها و محور تمام تصمیم گیری هایی است که انسان و یا یک سازمان تولیدی در دوره فعالیت خود اتخاذ می کند. به عبارت دیگر ریسک دلیل وجود بیمه و یا لازمه تولید یک محصول بیمه ای می باشد.

از طرفی شناسایی ریسک ها در کلیه رشته های بیمه ای از اهمیت زیادی برخوردار می باشد؛ چراکه می توان با مدیریت صحیح، ریسک ها را کنترل و خسارت های ناشی از آن را به حداقل رساند و در این راستا گام مهمی را در جهت توسعه صنعت بیمه و نهایتا توسعه اقتصاد کشور برداشت.

با مطالعه نحوه نرخ گذاری بیمه آتش سوزی در کشور، در می یابیم در ایران متغیرهای اندکی در نرخ گذاری مدنظر قرار می گیرند و عملا بسیاری از متغیرهای مهم دیگر در محاسبات در نظر گرفته نمی شوند. به عنوان مثال در حال حاضر ریسک های شناسایی شده در بیمه آتش سوزی کشور در بخش ساختمان عمدتا عبارت است از: آدرس محل مورد بیمه، قدمت بنا، نوع سازه، کیفیت مصالح دیوارها و سقف ها و کف ها، تعداد طبقات، نزدیکترین ایستگاه آتش نشانی و امکان ورود آتش نشانی به محل مورد بیمه. لذا این پژوهش پس از بررسی تجارب جهانی و مبانی نظری، عوامل و مولفه های موثر در نرخ گذاری بیمه های آتش سوزی را در ده گروه مهم ویژگی های ساختمان، ماشین آلات، فعالیت های تولیدی و صنعتی، تاسیسات، مایعات قابل اشتعال، مخازن مایعات قابل اشتعال، مدیریت ریسک، تجهیزات و امکانات ایمنی، انبارها و سوابق خسارتی گذشته، شناسایی و طبقه بندی نموده است.

به عنوان مثال در سایر کشورهای دنیا، ریسک های شناسایی شده در بخش ساختمان مشتمل بر نوع سازه، سقف، دیوارها، کف، قدمت، ارتفاع ساختمان، وضعیت تعمیرات، وضعیت بام، وضعیت تهویه، فاصله نزدیکترین ایستگاه آتش نشانی، شیب زمین در محل مورد بیمه، زیرساخت جاده ای (جاده ها، راه های دسترسی و الگوی ترافیک)، موقعیت قرار گرفتن ساختمان ها و تراکم آنها نسبت به یکدیگر، ریسک اماکن همجوار با مورد بیمه، سطوح نازک کاری ساختمان، سطوح باز ساختمان (شامل درب ها، پنجره ها و تنوره ساختمان (شامل راه پله ها، آسانسورها و نورگیرها))، نوع فعالیت و میزان بار حریق می باشند.

لازم به ذکر است که در خصوص نه گروه دیگر موردنظر این پژوهش یعنی ویژگی های ماشین آلات، فعالیت های تولیدی و صنعتی، تاسیسات، مایعات قابل اشتعال، مخازن مایعات قابل اشتعال، مدیریت ریسک، تجهیزات و امکانات ایمنی، انبارها و سوابق خسارتی گذشته نیز وضع به همین منوال بوده و به هنگام صدور بیمه نامه، اطلاعات چندانی از بیمه گذار دریافت نمی شود ضمن اینکه در صورت دریافت نیز، این اطلاعات در محاسبات حق بیمه لحاظ نمی گردد. به عبارت دیگر فرم های پیشنهاد و همچنین فرم های بازدید اولیه شرکت های بیمه نیز تا حد زیادی ناقص بوده و عمدتا اطلاعات ضروری مورد نیاز بیمه گر، جهت ارزیابی ریسک را شامل نمی شود.

لذا بازنگری در ضوابط نرخ گذاری و لحاظ نمودن تمامی مولفه های موثر بر ریسک و ارایه نرخ های متناسب با سطح ریسک، می تواند نقش برجسته ای در کاهش ضریب خسارت این رشته بیمه ای داشته باشد. در حال حاضر شرکت های بیمه در اقصی نقاط دنیا، حق بیمه آتش سوزی را با توجه به ابعاد ذکرشده و سایر هزینه های اداری، دفتری، کارمزد شبکه فروش و ... تعیین می نمایند.

در این پژوهش از تجارب 10 کشور جهان جهت بررسی عوامل موثر در تعیین حق بیمه آتش سوزی استفاده شده است که کشورهای مورد مطالعه عبارتند از:

ایالات متحده آمریکا، کانادا، انگلستان، آلمان، فرانسه، ایتالیا، ترکیه، ژاپن، هند و امارات متحده عربی