اصلاح و تربیت بزهکاران در حقوق کیفری ایران

امروزه از روشهای اصلاحی از طرق غیرکیفری، توسط نهادهای غیرقضایی و در قالب اقدامات درمانی، اعم از دارودرمانی، جراحی، روان درمانی، مشاوره، درمان گری اجتماعی و غیره، صحبت به میان می آید. رویکرد اصلاحی و درمانی، رویکردی انسان مدارانه و در راستای مولفه های حقوق بشری است که در مکتب دفاع اجتماعی نظم ونسقی نوین یافت. لازمه چنین رویکردی به پدیده های مجرمانه، اتخاذ تدبیر کیفری متناسب با شخصیت واقعی مجرم است تا با شناخت عوامل مختلف تاثیر گذار در پدیده مجرمانه و تعیین سهم هریک از این عوامل و میزان سهم اراده آزاد مرتکب و انگیزه های ارتکاب جرم، بهترین تدبیر را در برخورد با مجرم اتخاذ نماید؛ به طوری که بتواند باعث اصلاح و بازپروری مجرم شده و او را به آغوش جامعه و خانواده بازگرداند.احکام سالب آزادی نوجوانان، در قالب نگهداری در کانون اصلاح و تربیت نمود مییابد. همچنان که از عنوان این موسسه پیداست، نگهداری نوجوانان معارض با قانون باهدف اصلاح و درمان آنها صورت میگیرد. ازاین رو،کاملا0 همسو با اهداف اولیه و اصلی نظام عدالت کیفری اطفال است. توجه به این نکته لازم است که دادرسی اطفال تنها باهدف تربیت و تامین مصلحت اطفال و نوجوانان ساماندهی شده و بنیان این نظام بر پایه پیشگیری رشدمدار استوار است.رویکرد پیشگیری رشدمدار نیز با تمرکز بر تربیت و مداخله در شخصیت کودکان و نوجوانان به دنبال پیشگیری از بزهکاری و مزمن شدن آن است. برنامه های آموزشی، فرهنگی و تفریحی موجود در کانون اصلاح و تربیت تماما0 القاکننده مفهوم نظم، مسئولیت پذیری و آموزش زندگی سالم است که در جهت رفع عوامل خطر بزهکاری مددجویان تنظیم شده اند. به عبارت دیگر، محوریت تمام تدابیر نامبرده را اصلاح و تربیت نوجوانان تشکیل میدهد. تاکید اسناد بین المللی موجود در این زمینه نیز، بر تامین امکانات رفاهی، آموزشی و تربیتی نوجوانان محروم از آزادی بر این امر صحه میگذارد. همچنین در نظام حقوقی ما نیز قانونگذار، به ویژه در قانون مجازات اسلامی و قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 به تدابیر اصلاحی ودرمانی توجه ویژه ای، چه در مرحله تعیین و صدور حکم و چه در مرحله اجرا و پس از اجرای مجازات، نموده است. در این مطالعه به بررسی اصلاح و درمان بزهکاران پرداخته شده است. نتایج این بررسی نشان داد که اصلاح و درمان بزهکاران میبایست در قلمرو اجرایی مورد توجه قرار گیرد

کلیدواژه ها:

حقوق کیفری ایران ، اصلاح و درمان بزهکاران ، قانون آیین دادرسی کیفری ، کانون اصلاح و تربیت پیشگیری رشدمدار ، عوامل خطر برنامه های حمایتی