ارزیابی و تحلیل اثرات تغییر اقلیم و خشکسالی بر زوال بوم سازگان جنگلی زاگرس و راهکارهای سازگاری با آن

یکی از پیامدهای عمده گرمایش جهانی و به تبع آن تغییر آب و هوا، تغییر در رفتار و الگوهای زمانی - مکانی پدیده های جوی است. خشکسالی و تداوم دوره های خشک یکی از پیامدهای اصلی تغییر آب و هوا است. تغییر اقلیم بر همه ی بوم سازگانهای مرتبط با اقلیم تاثیر گذار است. پیامدهای ناشی از تغییر اقلیم و ناپایداری شرایط اقلیمی درایران ( قرار گیری در منطقه خشک و نیمه خشک کره زمین)، علاوه بر کمبود ریزشهای جوی، توزیع و پراکنش نامناسب زمانی و مکانی بارشها در مناطق مختلف کشور طی سالهای اخیر مشکلات زیادی را به همراه داشته که به صورت مستقیم یا غیر مستقیم بخش های مختلف جامعه را تحت تاثیر قرار داده است. یکی از مهمترین متغیرهای این پیامدها افزایش وقوع بلایای جوی اقلیمی است که از شایع ترین آنها در ایران میتوان به وقوع سیل، خشکسالی، پدیده گرد و غبار و زوالومب سازگان جنگلی زاگرس اشاره کرد. خشکسالی یکی از پدیده های محیطی و بخش جدائی ناپذیر از تغییرات اقلیمی میباشد. این پدیده در واقع از ویژگیهای اصلی و تکرار شونده اقلیم های مختلف به شمار می آید. خشکسالی ممکن است در هر جایی رخ دهد و باعث کمبود آب گردد، اما ویژگیهای آن از قبیل: شدت، مدت و وسعت از محلی به محل دیگر متفاوت میباشد. کاهش میزان بارندگی و افزایش دما هر یک به تنهایی یا به کمک هم میتوانند موجب خشکسالی شوند. پیامد اصلی تغییراقلیم همان افزایش دما است؛ از زمان صنعتی شدن و افزایش مصرف سوختهای فسیلی، انتشار روز افزون دی اکسید کربن به عنوان یکی از گازهای گلخانه ای سبب گرم شدن کره زمین شده است. پیش بینی میشود که این روند افزایش دما در قرن آتی نیز ادامه داشته باشد. تغییر در سیکل هیدرولوژیکی یکی از پیامدهای گرم شدن زمین میباشد که با تغییر در خصوصیات بارش شامل مقدار، فراوانی وقوع، شدت، نوع بارش و وقوع رخدادهای حدی همراه است. یکی از مشکلات اساسی در جنگل های زاگرس، پدیده خشکیدگی درختان بلوط است. بحران خشکیدگی در این درختان، نمود عینی پدیده زوال بوم سازگان جنگلی زاگرس است. خشکیدگی جنگل از پدیده های مهمی است که در پی وقوع تغییرات اقلیمی ظهور پیدا میکند یا تشدید می شود. خشکیدگی بلوط ( زوال بلوط) چالشی پیچیده است که در برخی از جنگلهای بلوط جهان رخ داده و در سالهای اخیر زیست بوم جنگلی زاگرس را نیز تحت تاثیر قرار داده است. هدف از پزوهش حاضر، ارزیابی و تحلیل اثرات تغییر اقلیم و خشکسالی بر زوال بوم سازگان جنگلی زاگرس و راهکارهای سازگاری با آن میپردازد. نتایج پژوهش حاضر نشان داد پدیده خشکیدگی جنگلهای زاگرس یکی از تبعات قابل توجه تغییرات اقلیمی است که روند تغییرات آن مورد بررسیهای مختلف قرار گرفته است. در چنین شرایطی، جنگلهای زاگرس علاوه بر تخریب، فرسایش و تشدید زاد آوری به تشدید خشکیدگی منجر شده است.

کلیدواژه ها:

تغییر اقلیم ، خشکسالی ، زوال بلوط ، بوم سازگان جنگلی زاگرس ، سازگاری