آیکونوگرافی دو قطعه پارچه ساسانی با نقش شکار

آثار هنری یکی از اصلی ترین زمینه های ظهور نمادها و نشانه های یک ملت به سبب نمایش فرهنگ، باورها و عقاید و پیوند ناگسستنی با تاریخ هنر هر قوم است. آنچه از آثار هنری دوره ساسانی برجای مانده به دلیل وقایع سیاسی و دینی این دوره اهمیت ویژه ای دارد و تفسیر این آثار کمک می کند تا هر چه بیشتر با رموز نهفته در نقوش این دوره آشنا شد. در این میان پارچه های ساسانی به سبب نمایش نقوشی با مضامین رویدادهای تاریخی، عظمت شاهنشاه، آیین ها، سیاست و ایدئولوژی آن دوره به شیوه سمبولیک حائز اهمیت است. مسئله ای که مطرح می گردد این است که چه لایه های معنایی آشکار و پنهانی در نقوش پارچه های ساسانی وجود دارد. ازاین رو ضروری می نماید که این هنر ساسانی، با رویکردهای جدیدی که در حوزه نقد هنری و زیبایی شناسی مطرح است، مورد تحلیل قرار بگیرد. یکی از رویکردهایی که برای بررسی محتوای متون تصویری غالبا سودمند است، رویکرد آیکونولوژی است. برای نیل به این مقصود، مقاله حاضر به دنبال این پرسش است: چگونه میتوان با رویکرد آیکونولوژی به واکاوی لایه های معنایی نقوش شکار در دو قطعه پارچه ساسانی اقدام کرد هدف مقاله آن است که به شیوه توصیفی تحلیلی، دو قطعه از پارچه های دوره ساسانی را طبق الگوی آیکونولوژی خوانش و مورد بررسی قرار دهد تا از این طریق لایه های مختلف معنایی آن آشکار گردد. نتیجه مطالعه نشان میدهد معنای نمادین این آثار با موضوعات دربار ساسانی یعنی اندیشه مذهبی و سیاسی آنان مرتبط است. موضوع شکار و برتری ضمنی شاهان و نیز باورهای زرتشتی چیزی است که در معنای نمادین این نقوش دیده می شود و حاکی از ایدئولوژی آنان در اداره حکومت و کسب مشروعیت برای آن است.

کلیدواژه ها:

ساسانی ، آیکونولوژی ، پارچه ، نقش ، شکار