شبیه سازی اثرات سناریوهای توسعه مناطق مسکونی بر رسوب با استفاده از مدل WetSpaدر حوزه زیارت استان گلستان

فرسایش و انتقال رسوب یک فرآیند پیچیده بوده که تحت تاثیر بافت خاک، توپوگرافی منطقه، اقلیم، کاربری اراضی، فعالیت های انسانی نظیر سیستم های کشت و اقدامات حفاظتی خاک و توسعه شهرنشینی می باشد. در این تحقیق به بررسی اثرات توسعه مناطق مسکونی بر رسوب حوزه آبخیز زیارت واقع در استان گلستان پرداخته شده است. نقشه های رقومی شامل مدل ارتفاع رقومی، پوشش اراضی و بافت خاک (با اندازه سلولی 30 متر) و سری های زمانی پیوسته بارش، تبخیر و دمای هوا در گام زمانی ساعتی 4 سال آماری (1386-1390) به عنوان ورودی های اصلی مدل WetSpa استفاده شد. داده-های دبی جریان و رسوب معلق برای واسنجی مدل مورد استفاده قرار گرفت. نتایج ارزیابی مدل نشان داد که، دقت شبیه سازی دبی جریان در دوره واسنجی براساس معیار نش- ساتکلیف 02/67 درصد و ارزیابی شبیه سازی رسوب براساس معیار نش-ساتکلیف برای غلظت رسوب معلق و انتقال رسوب به ترتیب 08/63 و 22/72 درصد بود. سپس سناریوهای توسعه مناطق مسکونی در محیط نرم افزار GIS تهیه شد و به عنوان ورودی به مدل واسنجی شده وارد شد. سپس با مقایسه مولفه های غلظت رسوب معلق و انتقال رسوب نتایج نشان می دهد که با افزایش وسعت مناطق مسکونی غلظت رسوب از23/0گرم بر لیتر در سناریو افزایش صفر درصدی مناطق مسکونی به 27/2 گرم بر لیتر در سناریو افزایش 100٪ مناطق مسکونی رسید و مقدار انتقال رسوب معلق از 253 گرم بر ثانیه در افزایش صفر درصدی مناطق مسکونی به 1143 گرم بر ثانیه در سناریو افزایش 100٪ مناطق مسکونی رسید.

کلیدواژه ها:

استان گلستان ، تغییر کاربری اراضی ، غلظت رسوب معلق ، مدل هیدرولوژیکی- توزیعی WetSpa