مفهوم شناسی تطبیقی نمادها در نگاره خلقت انسان از مجموعه منتخبات مثنوی با داستان دیدار حضرت مریم (س) و روح القدس (ع) از دفتر سوم مثنوی معنوی

نگارگری ایرانی هنری اصیل و والاست که ضمن دربرداشتن معانی و مفاهیم بلندعرفانی، جلوه هایی بدیع و چشم نواز از تر یکب سحرانگیز طرح و نقش و رنگ را بهنمایش گذاشته و به مدد اکسیر خیال، صورتی مثالی از زیبایی های بهشتی را جلوه گرساخته است. با تامل در تاریخ و خاستگاه این هنر می توان دریافت که اگرچه نگارگری،هنری در خدمت کتاب آرایی و مصور ساختن مضامین و مجالس حماسی و عشقی وحکمی بوده است، هیچ گاه به هنری صرفا تزیینی بدل نشده و همواره در تعامل و همنشینی با متن ادبی خویش بوده و طریق و مجرایی برای انتقال مفاهیم عرفانی و معانیباطنی آن محسوب شده است و این امر میسر نخواهد بود، مگر به مدد زبانی مشترک ونمادین که زبان معرفت قلبی و شهود خیالی هنرمند ادیب و هنرمند نقاش است. بر ایناساس شناخت و درک صحیح این هنر پرمایه همچون دیگر هنرهای اسلامی تنها از طریقآگاهی از قانون نمادها و رمزهای معتبر در سنت و تاویل آنها به مآل و اصل آغازین آنهاممکن می شود.نگاره خلقت انسان از نسخه خطی منتخبات مثنوی (1018/1610) که روایتی تصویری از داستان دیدار حضرت مریم (س) و جبرییل (ع) از دفتر سوم مثنوی معنوی است، یکی از نمودهای بارز این رویکرد نمادگرایانه است که پیوند و ارتباط عمیقی با متن ادبی خویش دارد.

کلیدواژه ها:

نگاره خلقت انسان ، مثنوی معنوی ، زیبایی شناسی اسلامی ، نمادشناسی