آیا تغییر اقلیم فرصت است یا تهدید (ارزیابی دگرگونی های محتمل اقلیمی بر محدوده کشت درختان مناطق گرمسیری ایران، مطالعه موردی؛ نخل خرما)

بخش کشاورزی و زیربخش باغبانی، یکی از حساس ترین و آسیب پذیرترین بخش ها نسبت به تغییرات آب و هوایی محسوب می شود. تحقیق حاضر در صدد پاسخ به این سوال تحقیق بوده که آیا تغییرات آب و هوایی برای درختان نواحی گرمسیری می تواند فرصت باشد یا تهدید. در این راستا، در ابتدا محدوده کشت نخل خرما در دوره حاضر درایران براساس اطلاعات اقلیمی مشخص شد. در ادامه روند بلند مدت مناطق کشت نخل براساس شاخص های اقلیم کشاورزی موثر بررسی شد. در ادامه براساس مدل های CMIP5 در پایگاه MarksimGCM براساس دو خط سیر واداشتی بدبینانه و حد وسط RCP8.5 و RCP4.5 ، پیش نگری وضعیت آب و هوای دوره آینده در مقایسه با دوره پایه مشخص گردید. نتایج نشان داد که براساس تحلیل روند فراسنج های اقلیمی موثر، روند افزایشی معنی داری در مناطق کشت نخل ایران در دوره پایه وجود دارد. این روند افزایشی برای مولفه های دمایی مانند دمای کمینه و بیشینه، روزهای داغ و انباشت گرمایی در آستانه های زیستی و رویشی نخل خرما حائز اهمیت می باشد. براساس داده پیش نگری شده و افزایش دمای هوا در مناطق مجاور نخل خرما و عرض های بالاتر در فلات مرکزی ایران نشان داد که در این مناطق پتانسیل گرمایی از نظر دمای کمینه، بیشینه و توان گرمایی برای رشد و نمو در آستانه های زیستی و رویشی درختان خرما وجود دارد. بنابراین تغییرات آب و هوایی برای درخت گرمسیری نخل خرما در مناطق عرض های بالاتر و مجاور در نواحی داخلی و شرقی ایران، فرصت لازم برای رشد و نمو را فراهم می سازد.بنابراین مناطق کویری و بیابانی در نواحی داخلی کشور ایران، پتانسیل اقلیمی لازم برای کشت درختان خرما را دارا می باشد. تغییر برنامه های راهبردی در جهت توسعه این محصول ارزشمند در این نواحی حائز اهمیت می باشد...

کلیدواژه ها:

اقلیم ، کشاورزی ، درخت خرما ، تغییر اقلیم ، مناطق گرمسیری ، محدوده کشت.