بهره گیری از طبیعت گرایی معماری بومی برای بهینه سازی بافت های روستایی و جذب گردشگر در مرکز مازندران (مطالعه موردی: روستاهای بابل و ساری)

معماری بومی گونه ای از معماری است که از درون جوامع رشد می کند و با شرایط اجتماعی، اقلیمی و فناوری سازگار می شود. این گونه از معماری، بیشترین تطابق را با ارزش ها، اقتصاد و شیوه زندگی فرهنگ های سازنده اش دارد. بارزترین شاخصه های معماری بومی در این تعاریف، مشارکت مردم در معماری و همسازی آن با طبیعت است. از سوی دیگر، طبیعت اصلی ترین بستر گسترش گردشگری در نواحی شمالی ایران بوده است. ا ما امروزه عمدتا گردشگری شمال کشور بر غرب مازندران و به ویژه نواحی ساحلی آن متمرکز شده است. این در حالی است که تمرکز زدایی و هدایت گردشگران به سوی مرکز مازندران نقش جشمگیری درتوسعه پایدار، برقراری عدالت اجتماعی و اشتغال و درآمدزایی در این نواحی و افزایش توان مدیریتی و جلوگیری از تغییر شدید بافت فرهنگی در نواحی غربی خواهد داشت. بنابراین گسترش گردشگری در مرکز مازندران می تواند به اولویتی برای توسعه پایدار شمال کشور تبدیل شود به نظر می رسد اصلی ترین راهکار جذب گردشگران در مرکز مازندران، شناخت و بهره گیری از توانمندی های بالقوه طبیعی و فرهنگی این نواحی است که بخشی از آن در معماری روستایی نمود می یابد. در این مقاله تلاش شده است نقش و کارکرد عناصر معماری بومی مرکز مازندران در گسترش گردشگری فرهنگی تبیین شود. پرسش اصلی این است که معماری بومی مازندران از چه شاخصه های ویژه ای برخوردار است و این شاخصه ها چگونه در گرایش گردشگران به منطقه موثر خواهند بود پس از انتخاب جامعه آماری و نمونه هایی از مرکز مازندران، داده های پژوهش به شیوه اسنادی و میدانی گردآوری شده و برای تحلیل علمی داده ها، نخست ویژگی های فرم، کالبد، فضا و آرایه ها در این بناها مطالعه شده و مقایسه ای میان آنها صورت گرفته است. سپس شاخص ترین و همسان ترین ویژگی ها معرفی و الگوی خاص معماری منطقه تبیین شده است. به نظر می رسد نوع مصالح و همسازی با طبیعت، شاخص ترین ویژگی معماری مرکز مازندران است و تمایل فطری و روانی انسان به طبیعت، مهمترین عامل گرایش گردشگران به این منطقه خواهد بود.

کلیدواژه ها:

معماری بومی ، گردشگری پایدار ، بافت با ارزش روستایی ، دهکده های گردشگری ، مرکز مازندران