ذات حق

[صدر المتالهین (ملا صدرالدین یا ملاصدرا شیرازی 979- 1050 ه)]

«بسیط الحقیقه کل الاشیاء و لیس بشیء منها»

ذات حق که ذات بسیط الحقیقه است، همه اشیاء است و عین حال هیچ یک از اشیاء هم نیست. (1)

***

[سید جلال الدین آشتیانی]

حقیقت ذات او حقیقه الحقائق، و بسیط الحقیقه کل اشیاء است؛ محیط بر جمیع خلائق است؛ و همین احاطه، ملاک معیت قیومیه او باشیاء است. لذا هیچ موجودی بمقام و مرتبه حقیقت او نمی رسد، و هر تعینی که فرض شود، متاخر از ذات اوست پس رسیدن به کنه ذات حقیقت انسان کامل محمدی، از جمله محالاتست. حقیقت او در سماء رفعت و عزتی است که باعتبار ذات در کمال بطون و خفاء است، و باعتبار سریان و تجلی اعرابی، عین هر چیز است.

***

[یزدانپناه عسکری]

چون دامنه اسماء حق هم از دیدگاه دنیای ملک و هم از دیدگاه ملکوتی ادراک می شود پس این دنیایی که می بینیم (به عنوان زیرمجموعه اسماء حق نه ملکی است، نه ملکوتی، بلکه هم ملکی است و هم ملکوتی) و بستگی به گزینش فرد دارد که آگاهی خود را بر کدام متمرکز کند.

________________

1 - محمدابراهیم سبزواری، شرح گلشن راز (سبزواری)، نشر علم - تهران، چاپ: اول، 1386.صفحه 48 ،69 ،486 + عرفان حافظ –ص 93

2 - سید جلال الدین آشتیانی، شرح مقدمه قیصری، انتشارات امیر کبیر - تهران، چاپ: سوم، 1370. ص 788