کودکی به یغما رفته؛ سلاح سازی اسراییل از حقوق کودکان فلسطینی!

29 فروردین 1402 - خواندن 8 دقیقه - 528 بازدید





محمدمهدی سیدناصری، مدرس دانشگاه و پژوهشگر حوزه حقوق بین الملل کودکان و نویسنده و مترجم کتاب هایی همچون: «سازمان ملل متحد را بهتر بشناسیم»، «حمایت از حقوق کودکان در اسناد سازمان ملل متحد»، «حمایت از حقوق کودکان از منظر حقوق بین الملل بشردوستانه» و «حقوق فردی و اجتماعی کودکان» و «حمایت از حقوق کودکان کار در اسناد سازمان ملل متحد» در تازه ترین یادداشت خود به سلاح سازی رژیم اشغالگر قدس از حقوق کودکان و قواعد و هنجارهای بین المللی به عنوان بخشی از تلاش های آنان برای ادعای پایبندی خود به اصول اخلاقی پرداخته است.


پدیده ی نامیمون جنگ، حقوق کودکان از جمله حق حیات، حق زندگی در کنار خانواده، حق بهداشت، حق پیشرفت و تحصیل و آموزش کودکان را نقض می کند. کودکان بی دفاع در جنگ ها کشته می شوند، مورد آزار و اذیت قرار می گیرند، خانه و خانواده خود را از دست می دهند و با فقدان آموزش و بهداشت با مشکلات عمیق روحی مواجه می گردند. کودکان به عنوان بخشی از جامعه که به بیشترین حمایت در برابر خشونت، آزار جنسی، سوءتغذیه و شرکت در مخاصمات مسلحانه نیاز دارند معمولا در دوران تنش و نزاع مسلحانه به فراموشی سپرده شده و در فضای بی کیفری به فراخور مورد سوء استفاده ی نیروهای نظامی قرار می گیرند. در چند ماه گذشته و با توجه به افزایش بیش از پیش خشونت ها میان اسرائیل و فلسطینی ها در نوار غزه، ولکر ترک، کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد روز چهارم فوریه ۲۰۲۳ میلادی خواستار پایان بخشیدن به "تشدید تنش های غیرمنطقی" شد و از رهبران طرفین خواست فورا جهت حل مناقشه چند دهه مابین خود تلاش نمایند.


علیرغم اینکه حقوق بین الملل، کودکان را به عنوان آسیب پذیرترین قشر جامعه در جنگ معرفی نموده است، اما در عمل و بعد از چند دهه هنوز هم در عصر انقلاب تکنولوژی شاهد قربانی شدن و نقض حقوق کودکان بی گناه در منازعات هستیم. رژیم اشغالگر قدس به راحتی با نادیده انگاشتن و نقض حقوق کودکان و قواعد و هنجارهای حقوق بین الملل عمومی به صورت فزاینده ای از آن ها در راستای خشونت خود استفاده می کند. از زمان پایان انتفاضه دوم در سال ۲۰۰۵ میلادی، سال ۲۰۲۲ میلادی مرگبارترین سال در کرانه باختری شناخته شده است. طبق گزارش دفتر حقوق بشر سازمان ملل متحد که در سال ۲۰۲۲میلادی منتشر شده است، در این سال، علاوه برکشته شدن ۲۰ کودک فلسطینی در غزه، ۱۷۰ کودک دیگر نیز در حملات ارتش اسراییل زخمی شدند. به عنوان مثال در یازدهم دسامبر ۲۰۲۲ میلادی یک کودک فلسطینی دیگر جان خود را از دست داد و طی آن نیروهای اسراییلی در یک عملیات نظامی، جانا زکارنه کودک شانزده ساله ای که روی پشت بام خانه اش ایستاده بود را از ناحیه سر مورد ضربت گلوله قرار دادند. به دنبال قتل زکارنه، محمد اشتیه نخست وزیر تشکیلات خودگردان فلسطین، از سازمان ملل متحد درخواست کرد تا اسراییل را به فهرست سیاه کشورهایی که ناقض حقوق کودکان در مناطق درگیر هستند اضافه کند؛ اما اسراییل تا به امروز در فهرست سیاه سالانه یا لیست شرم قرار نگرفته است. اسرائیل به صورت گسترده از اصول و هنجارهای حقوقی مانند "حمایت از حقوق کودک" و یا "مصالح عالیه کودک" علیه فلسطینیان به مثابه سلاح استفاده کرده، که این در هیچ کجا به این اندازه در مورد کودکان فلسطینی در کرانه باختری مشهود نمی باشد. هرساله، اسرائیل صدها نفر از کودکان فلسطینی را در دادگاه های نظامی خود محاکمه می کند، که بر اساس گزارش های منتشر شده، میزان محکومیت آنها نزدیک به صد در درصد است. رایج ترین اتهام وارده پرتاب سنگ است، عملی که مجازات آن 10 سال زندان یا حتی بیش از 20 سال در صورت پرتاب به وسایل نقلیه ی در حال حرکت است. مطابق با قواعد و قوانین داخلی اسرائیل، قضات مجاز هستند (اما ملزم نیستند) که جلسات دادرسی را، پشت درهای بسته برای فلسطینیان زیر 18 سال برگزار کنند. این رویه که به عنوان حمایت از مصالح عالیه کودکان فلسطینی عنوان شده، در واقع توسط سیستم قضایی رژیم اشغالگر قدس برای جلوگیری از نظارت عمومی و رسانه ای استفاده شده است. این دقیقا همان رویه ای است که دادگاه های نظامی اسرائیل چهار سال پیش در جریان محاکمه کودک ۱۷ ساله فلسطینی؛ عهد تمیمی انجام دادند. وکیل متهم خواستار اجازه حضور اصحاب رسانه در دادگاه شد، اما قضات دادگاه با استناد به اصل حقوقی”رعایت مصالح عالیه کودک”جلسه ی دادگاه را تعطیل و خبرنگاران را اخراج کردند.

تقریبا تمام کودکان فلسطینی که در زندان­­ها و بازداشتگاه ­­های اسراییلی به بند کشیده می­­شوند، از همان لحظه ی دستگیری در معرض شدید­ترین شیوه­­ های برخورد خشن قرار می­­ گیرند که شکنجه­­ های نظام ­­مند جسمی و ذهنی از آن جمله ­­اند. شکنجه به عنوان جزیی بزرگ­­تر از خشونت اجتماعی انجام می­گیرد، خشونتی که وحشت روانی را بسیار فرا­­تر و ورای آسیب ­های جسمی در پی دارد. از همین رو امسال، اصلاحیه ای در قانون داخلی اسرائیل به قضات، قدرت جدیدی بخشید با عنوان؛ دستور تجدید نظر به جهت شانس اصلاح و بازپروری کودکان فلسطینی که ظاهرا این دستور، کمکی به دادگاه جهت بررسی گزینه های جایگزین برای بازداشت می باشد. افسران اسرائیلی که وظیفه تهیه چنین گزارش هایی را دارند، با کودکان فلسطینی صحبت می کنند، اما این جلسات به طور کامل ضبط نمی شود. به گفته برخی از کودکانی که در دوران بازداشت تحت چنین ارزیابی هایی قرار گرفته اند؛ مصاحبه کنندگان اسرائیلی سعی کردند، آنها را وادار به اعتراف اجباری نمایند، بدون اینکه به آنها از عواقب احتمالی ارتکاب جرم خودشان توضیح بدهند. یکی دیگر از اصلاحاتی که رژیم اشغالگر قدس انجام داده، بدون شک یکی از بدترین اصلاحات بوده، یعنی جدا کردن کودکان و افراد بزرگسالان فلسطینی در زندان های اسرائیل، که در گذشته اکثرا با همدیگر در بازداشت بودند. دستگاه قضایی اسرائیل از چنین رویه ای حمایت کرده، و این عمل را برای جلوگیری از انتقال دانش سیاسی فلسطینی ها از نسلی به نسل دیگر در زندان توصیف کرده است. جدایی از زندانیان مسن تر از خود، کودکان فلسطینی را آسیب پذیرتر کرده در برابر آزار زندانیان و نیروهای امنیتی اسرائیلی. همان طور که به نظر می رسد برخی کشورها در جهان، اظهارات رژیم اشغالگر قدس را ارزشمند و گامی روبه جلو ارزیابی کرده اند. به عنوان مثال، وزارت امور خارجه انگلستان، این اصلاحات را به عنوان نمونه هایی از “پیشرفت های اسرائیل در حمایت از حقوق کودکان ذکر کرده است. در همین راستا، وزارت خارجه ایالات متحده آمریکا نیز اعلام نمود:که اصلاحات اخیر در سیستم قضایی اسرائیل، رفتار با کودکان فلسطینی را بهبود بخشیده است.”

سلاح سازی رژیم اشغالگر قدس از حقوق کودکان و قواعد و هنجارهای بین المللی بخشی از تلاش های آنان برای ادعای پایبندی خود به اصول اخلاقی است. البته پس از به شهادت رساندن جانا زکارنه شانزده ساله، یک مقام ارشد نظامی در ارتش اسرائیل علنا "حمایت بی قید شرط" خود را از نظامیانی که به او شلیک کرده بودند را ابراز نمود و خاطرنشان کرد که آنها " اخلاقی و درست عمل کرده اند". بنابراین، آیا ممکن است که قانون صرفا بخشی از راه حل نباشد، و بلکه بخشی از مشکل نیز باشد؟ شرایط کودکان فلسطینی در منازعات اخیر در سال ۲۰۲۲ و همچنین سال ۲۰۲۳ میلادی، روایتی تکان دهنده است که می بایست تدبیری جدی از طرف دولت های طرف مخاصمه و جامعه ی جهانی صورت گیرد.


در دهه ی ۹۰ میلادی و با ورود جهان به عرصه ی جنگ های جدید که با گسترش جنگ های قومی همراه بوده است، حمایت از حقوق کودکان افزایش یافت و حمایت بین المللی در این زمینه از جمله در قطعنامه های شورای امنیت و مجمع عمومی سازمان ملل متحد، منجر به مجموعه ای از سازوکارهای بین المللی گردید. اما با وجود همه ی این اقدامات، سوال این است که چرا بشر در عصر انقلاب هوش مصنوعی کماکان شاهد صدمات به کودکان فلسطینی است؟ سلاح سازی اسرائیل از حقوق کودکان مظلوم فلسطینی و قوانین بین المللی، بخشی از تلاش این رژیم خودکامه برای اثبات ادعای خود جهت احترام به حقوق کودکان فلسطینی است. آیا نادیده گرفتن نقض فاحش حقوق کودکان فلسطینی، از استاندارد دوگانه حقوق بشری غربی ها حکایت می کند و نشان می دهد که بین شعار و عمل مدعیان حقوق بشر فرسنگ ها فاصله است؟


حقوق کودکجنگحقوق بین المللکودکحقوق بین‌الملل کودک