مباحث کاربردی پزشکی قانونی- انواع مواد اعتیاد آور

باسمه تعالی

در ادامه بررسی مباحث کابردی پزشکی قانونی برای حقوقدانان، به بحث بررسی مهمترین انواع مواد اعتیاد آور می پردازیم. 

مواد اعتیاد آور از لحاظ دسته بندی به سه دسته اصلی تقسیم می گردند:

اول مخدر ها : برپایه مورفین : تریاک – مورفین – هروئین - شیره / شبه مورفین ها : ترامادول - متادون

دوم محرک ها : مت آمفتامین (شیشه) - ریتالین / کوکائین –کراک / نیکوتین – کافئین

سوم توهم زا ها : ماری جوانا یا گل - حشیش / ال اس دی / قرص ایکس - قارچ (ماشروم) و...

نحوه عمل: مخدر: داروهای کاهش دهنده سرعت مغز وآرام بخش ها - سرخوشی آرامش خواب

محرک: افزایش فعالیت سیستم عصبی مرکزی - انرژی زیاد - تمرکز و هوشیاری

توهم زا: روان گردان - سیستم عصبی مرکزی - تغییر ادراک فرد از واقعیت زمان و مکان

مورفین یکی از اجزاء اصلی و اساسی تریاک است.د به طور متوسط از هر 10 کیلوگرم تریاک 1 کیلوگرم مورفین تهیه می شود و یا به صورت مستقیم از ساقه خشخاش به دست می آید. رنگ آن کرم روشن بوده و گاهی نیز به رنگ آرد نخودچی و مزه آن تلخ است. به دلیل خاصیت آرام بخش خود در بیمارستان ها نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

گل یا ماری جوانا ماده مخدریست که شوربختانه قشر زیادی از جوانان را با بهانه کم خطر بودن به سمت خود جذب کرده است. این مخدر حتی از حشیش نیز توهم زا تر است. حتی بارها مشاهده شده با یک بار استعمال آن اعتیاد را برای استفاده کننده به ارمغان آورده است. ماده مخدر گل مستقیما روی بخش های مسئول آرام بخشی مغز تاثیر گذاشته و آنها را فلج کرده و خود جایگزین آن می شود. گل از لحاظ ظاهری مانند گیاه خشک شده می باشد.

حشیش ماده ای سبز تیره و یا گاها قهوه ای مایل به سبز است و به حنا شبیه می باشد. از گل، برگ و سافه شاهدانه مونث و از ترشحات صمغ مانند آن به دست می آید. حشیش حاوی ماده شیمیایی THC می باشد و جز توهم زا های طبیعی به شمار می آید.

تریاک که قدیمی ترین و مشهور ترین ماده مخدر جهان است از گیاه خشخاش به دست می آید. این گیاه حدود 2500 سال قبل در منطقه مدیترانه کشت می گردید و برخی سابقه آن را تا 5000 سال قبل هم تخمین می زنند. از آثار باقی مانده از سومری ها و در نوشته های هومر هم از تریاک نام برده شده است.

تریاک شیره منعقد شده تخمدان کال بوته خشخاش است. تریاک آماده مصرف ماده ای خمیری به رنگ قهوه ای روشن تا تیره (براساس منطقه و اب و هوای کشت) می باشد. تریاک یا افیون دارای ترکیبات بسیاریست که تاکنون 25 نوع موثر آن شناسایی شده است. از جمله : مرفین، نارکوتین، کدئین، تبائین و...

مواد استنشاقی نوعی دیگر از مواد اعتیاد آور است که مصرف کنندگان آن از طریق استنشاق و بوکردن از آن استفاده می نمایند. از جمله استنشاقی های خانگی می توان به سوخت های گازی، چسب، لاک، بنزین، رنگ و... اشاره نمود . مصرف مواد استنشاقی معمولا باعث تهوع، سردرد، گفتار مبهم، عدم هماهنگی حرکتی و.. می شود.

ماشروم یا قارچ گروهی از مخدر های صنعتی در دسته ی ال اس دی هاست. این مخدر از یک نوع قارچ سمی تولید می شود که زادگاه اصلی آن اروپاست. ماشروم شبیه به کاغذ بوده و رنگ و بویی ندارد. عوارض آن بسیار خطرناک است و از جمله رایج ترین عوارض افزایش ضربان قلب و کاهش تنفس می باشد. قدرت توهم زایی آن چندین برابر سایر مخدرهای صنعتی می باشد. علائم توهم حدود 30 دقیقه بعداز مصرف شروع شده و تا 4 الی 6 ساعت باقی می ماند. در دفعات مصرف ابتدایی معمولا باعث بی هوشی، تشنج یا حتی خطر مرگ را به دنبال دارد. برروی حس بینایی، شنوایی و لامسه فرد تاثیر مستقیم دارد.

هروئین از کلمه هیروس یا هیرو و به معنی مرد قهرمان می باشد. هروئین از ترکیبات مرفین بوده و سفید مایل به کرم، تلخ و بی بوست. البته بعد از مدتی نگهداری بوی ترشی و سرکه به خود می گیرد. هروئین قوی ترین و مخرب ترین ماده مخدر جهان به شمار می آید که در سال 1874 توسط یک دانشمند انگلیسی شاخته شد. هروئین از طریق استنشاق، تزریق زیرجلدی و تزریق درون سیاهرگی استفاده می شود.

کراک یا هروئین فشرده همان هروئین است که به صورت تکه های جامد قهوه ای یا کرم رنگ و شکننده خرید و فروش می شود. روش مصرف آن تدخین و دود کردن است. قدرت اعتیادآوری آن چندین برابر بیشتر از هروئین معمولی می باشد و خیلی زود به مغز می رسد. اکثر کسانی که مصرف کننده کراک هستند ابتدا احساس سرخوشی دارند و بعد بدن فرد گرمتر می شود، دهان خشک شده و احساس سنگینی در دست و پا و برخی اوقات تهوع و بی قراری شدید را به دنبال دارد. بعد از این حالات اولیه ممکن است تا چندروز سرگیجه پیش آمده و تمام اعمال مغز دچار نابسامانی شود، ضربان قلب و تنفس آهسته شده حتی مرگ را به دنبال داشته باشد.

کوکائین که با نام غیررسمی کک نیز شناخته شده، داروی محرک قوی اعتیادآور است که از برگ های گیاه کوکا بومی آمریکای جنوبی استخراج می شود. این ماده به طور گسترده برای انگیزه های تفریحی غیرقانونی و در پزشکی از آن برای بی حسی موضعی پیش از عمل جراحی استفاده می کنند. این محرک به شکل های گوناگون تهیه می شود و شکل خیابانی آن پودری کریستالی ریز و سفید رنگ است.

اثرات روانی فوری مصرف کوکائین شامل اعتماد به نفس کاذب، سرخوشی، برانگیختگی جنسی، روان پریشی و آژیتاسیون است. تاثیرات فیزیکی مصرف شامل تندتپشی، مردمک گشادی و عرق کردن است. از دیگر تاثیرات مصرف کوکائین افزایش انرژی و هوشیاری و کاهش نیاز به غذا و خواب است.

در نهایت اشاره ای به شایع ترین علائم ظاهری فرد معتاد می نماییم:

آبریزش مکرر بینی (علامت شایع اعتیاد به کدئین)، رعشه یا تشنج، از دست دادن هماهنگی جسمی، گیجی و خواب آلودگی شدید، استشمام بوی مواد شیمیایی از دهان یا لباس ها، مردمک های سوزنی، چشم های سرخ و خون گرفته، تغییر وزن، تغییر اشتها و عادت های غذایی، نامنظم شدن الگوهای خواب، لک ها و زخم های پوستی، عدم رعایت بهداشت فردی، عدم هماهنگی گفتاری، نوشتاری و... .

(ادامه مباحث در شماره بعدی)