تاب آوری اجتماعی ایران

تاب آوری اجتماعی به عنوان یک مفهوم کلیدی در روانشناسی و جامعه شناسی، به ظرفیت افراد و جوامع برای مقابله با بحران ها و تنش های اجتماعی اشاره دارد. این مفهوم شامل توانایی تطبیق، سازگاری و بازگشت به وضعیت عادی پس از مواجهه با مشکلات است.

طرح تاب آوری اجتماعی ریاست جمهوری به منظور تقویت انسجام اجتماعی و افزایش توانمندی جامعه در مواجهه با چالش ها و بحران ها بوده است. این طرح شامل برنامه هایی برای ارتقاء مشارکت اجتماعی، تقویت نهادهای مدنی، و افزایش دسترسی به خدمات اجتماعی می باشد.

خاطره اکبری کارشناس سلامت و نویسنده خانه تاب آوری در ادامه اضافه میکند طرح تاب آوری با هدف کاهش نابرابری ها و ترویج همبستگی بین اقشار مختلف جامعه، آموزش های لازم در زمینه مهارت های زندگی و مدیریت بحران اجرا و از طریق این طرح، دولت تلاش میکرد تا با ایجاد بسترهای مناسب، تاب آوری اجتماعی را در برابر بحران های اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی افزایش دهد. 

در ادامه، به بررسی ابعاد مختلف تاب آوری اجتماعی در ایران و عوامل موثر بر آن خواهیم پرداخت.

 مفهوم تاب آوری اجتماعی

تاب آوری اجتماعی به معنای توانایی فرد یا جامعه در مواجهه با چالش ها و بحران هاست. این توانایی به افراد کمک می کند تا در شرایط دشوار، نه تنها به بقای خود ادامه دهند، بلکه بتوانند به رشد و توسعه نیز دست یابند. تاب آوری اجتماعی شامل چندین بعد است:

1.سازگاری: توانایی انطباق با تغییرات و شرایط جدید.

2. دگرگونی: قابلیت تغییر و تحول در مواجهه با چالش ها.

3. حمایت اجتماعی**: وجود شبکه های حمایتی که به افراد در زمان بحران کمک می کند.

عوامل موثر بر تاب آوری اجتماعی در ایران

 1. فرهنگ و ارزش های اجتماعی

فرهنگ ایرانی با تاکید بر خانواده محوری و روابط اجتماعی قوی، به تقویت تاب آوری اجتماعی کمک می کند. حمایت های خانوادگی و اجتماعی می تواند به افراد در زمان بحران کمک کند تا احساس تنهایی نکنند و از تجربیات یکدیگر بهره مند شوند.

 2.آموزش و پرورش

نقش آموزش در تقویت تاب آوری اجتماعی بسیار حائز اهمیت است. آموزش مهارت های اجتماعی و عاطفی به کودکان و نوجوانان می تواند به آن ها کمک کند تا در مواجهه با چالش ها بهتر عمل کنند. ایجاد محیط های آموزشی که به پرورش تاب آوری اجتماعی می پردازند، می تواند به کاهش آسیب پذیری اجتماعی کمک کند.

 3. **اقتصاد و شرایط معیشتی

وضعیت اقتصادی و معیشتی نیز تاثیر زیادی بر تاب آوری اجتماعی دارد. در شرایط اقتصادی نامناسب، افراد و جوامع بیشتر در معرض آسیب های اجتماعی قرار می گیرند. بهبود شرایط اقتصادی می تواند به تقویت تاب آوری اجتماعی کمک کند و افراد را قادر سازد تا با چالش ها بهتر مقابله کنند.

 4.سیاست و مدیریت بحران

مدیریت مناسب بحران ها و ارائه خدمات اجتماعی موثر می تواند به تقویت تاب آوری اجتماعی کمک کند. برنامه ریزی های جامع و کارآمد در زمان بحران، می تواند به افراد و جوامع کمک کند تا سریع تر به وضعیت عادی بازگردند.

چالش ها و موانع تاب آوری اجتماعی در ایران

 1. آسیب پذیری اجتماعی

آسیب پذیری اجتماعی به عنوان یکی از بزرگ ترین موانع تاب آوری اجتماعی شناخته می شود. عواملی مانند فقر، بیکاری و نابرابری های اجتماعی می توانند به کاهش تاب آوری اجتماعی منجر شوند. افراد آسیب پذیر بیشتر در معرض بحران ها قرار دارند و نیاز به حمایت های اجتماعی بیشتری دارند.

 2. کمبود منابع و امکانات

عدم دسترسی به منابع و امکانات کافی، مانند خدمات بهداشتی و آموزشی، می تواند به کاهش تاب آوری اجتماعی منجر شود. در مناطق محروم، افراد ممکن است نتوانند به خدمات مورد نیاز دسترسی پیدا کنند و این موضوع می تواند به آسیب پذیری آن ها در برابر بحران ها افزوده شود.

3. تغییرات سریع اجتماعی

تغییرات سریع اجتماعی و فرهنگی، مانند مهاجرت های داخلی و تغییرات در ساختار خانواده، می تواند به کاهش تاب آوری اجتماعی منجر شود. این تغییرات ممکن است باعث ایجاد احساس بی ثباتی و عدم امنیت در افراد شوند.

 نتیجه گیری

تاب آوری اجتماعی یک مفهوم حیاتی در جامعه ایران است که تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار دارد. تقویت تاب آوری اجتماعی نیازمند توجه به فرهنگ، آموزش، اقتصاد و مدیریت بحران است. با ایجاد شبکه های حمایتی قوی و بهبود شرایط اقتصادی، می توان به افراد و جوامع کمک کرد تا در برابر چالش ها و بحران ها مقاوم تر شوند. در نهایت، افزایش تاب آوری اجتماعی می تواند به بهبود کیفیت زندگی و کاهش آسیب پذیری اجتماعی در ایران منجر شود.