وابی سابی به عنوان یک مفهوم بنیادین در نگاه به هستی

وابی سابی شاید در نگاه اول یک کلمه بیگانه و بخشی از فرهنگ ژاپنی باشد، اما در این نوشته بر آن هستم تا ارتباط های عجیب و اسرارآمیز مفهوم وابی سابی را با زیرسخت های عرفان ایرانی و پژوهش های مدرن بیان نمایم. وابی سابی یک مفهوم در ساختار زیبایی شناسی سنتی ژاپنی است که یک جهان بینی بر پایه پذیرش ناپایداری و زودگذری و پذیرش نقص هاست. این نوع تفکر به عنوان یک نوع زیبایی در ناپایداری و ناتمامی توصیف می گردد.اگر بخواهیم در چند کلمه وابی سابی را تعریف کنیم، یعنی درک زیبایی چیزهای ناقص و ناتمام. البته این توصیف برای این مفهوم عمیق و ریشه دار ژاپنی بیش از حد ساده انگارانه است. وابی سابی در واقع چیزی بین مفهومی هنری، فلسفه ای برای زندگی و احساسی شخصی است. این مفهوم زیبا در تمام بخش های فرهنگ ژاپنی وجود دارد. اندرو جونیپر در کتاب "وابی سابی؛ هنر ژاپنی فانی بودن"، این مفهوم را این گونه تعریف می کند، درک شهودی زیبایی زودگذر در دنیای مادی، این درک از زیبایی جریان برگشت ناپذیر زندگی در دنیای معنوی را منعکس می کند.

هدف از وابی سابی درک زیبایی محکوم به نابودی مناظر، اشیاء و حتی انسان و فکر کردن درباره چیزهایی است که به مرور زمان جذاب تر و زیباتر می شوند. با استفاده از اشیاء معیوب و اغلب شکسته و تعمیر شده در اتاقی عاری از چیزهای اضافی، لحظه نوشیدن چای را به لحظه ای همراه با همدلی، خلوص نیت، احترام و آرامش تبدیل می کند. این مراسم به مراسم "وابی چا" هم معروف است، چا در زبان ژاپنی به معنی چای می باشد. امروزه نیز اصیل ترین مراسم های چای خوری با فنجان های چندصدساله و ظروف عتیقه برگزار می شوند. زیبایی وابی سابی در بسیاری از هنرهای ژاپنی دیده می شود که آیین سنتی چای فقط یکی از آن ها می باشد. وابی سابی همان قدر که حس زودگذر زیبایی شناسانه است، حساسیتی هنری هم هست. در این سبک هنری، گذر زمان و آسیب های ناشی از آن جشن گرفته می شوند. در بسیاری از هنرهای ژاپنی این مفهوم وجود دارد. وابی سابی خود را در هنرها و زیبایی شناسی ژاپنی نظیر هایکو (سبک شعری بیان زیبایی زودگذر و آنی)، شاکوهاچی (شاکوهاچی یک فلوت سنتی ژاپنی)، ایکبانا (هنر گل آرایی)، بن سای (درختان مینیاتوری معروف ژاپنی)، کینتسوگی (فن قدیمی ژاپنی برای تعمیر اجسام) و باغ ذن (عناصر زودگذر مثل خزه های سبزرنگ، درختچه های در حال رشد و گلبرگ های تازه با چیزهای تغییرناپذیر مثل شن و ماسه و سنگ های قدیمی) تجلی کرده است. وابی-سابی به معنای کشف زیبایی در چیزهای ساده، بی آلایش و حقیر، و همچنین در چیزهایی است که به ارتباط شان با طبیعت و سرگذشت شان اشاره دارد. اگرچه هر تجربه وابی-سابی بی نظیر خواهد بود، در اینجا، فقط چند نمونه از مواردی ذکر می شود  که معمولا الهام بخش آن لحظه قدردانی و احساس عمیق است:

فصل ها
مشاهده تغییر برگ ها در پاییز، از سبز به زرد طلایی و آنگاه قرمز به این معنا است که آن ها به زودی خواهند افتاد، این اتفاق به ما یادآور می شود که زندگی همواره درحال تغییر و رو به سوی جلو است. بنابراین، لحظه حال چیزی است که باید آن را گرامی بداریم، زیرا گذرا است.

طبیعت
طبیعت همواره از خود اثری برجای می گذارد. صخره ها در اثر باد و باران فرسوده و با گلسنگ پوشیده می شوند، خزه ها از میان شکاف های سنگ فرش رشد می کنند. ریشه درختان می تواند بناهای ساختمانی ما را از هم بگسلد. هربار که این رفتارهای تاثیرگذار طبیعت بر جهان را مشاهده می کنیم، دوباره به یاد می آوریم که تغییر، رفتار طبیعی جهان است و هیچ چیز دوام نخواهد داشت.

داشته ها
نشانه های استفاده از داشته ها، از ما و از زندگی این اشیاء در کنار ما حکایت دارد. یک اسباب بازی ناز و دوست داشتنی از تمام توجهاتی که درطول زندگی خود داشته است، خبر می دهد. لکه ای بر روی سفره، همواره انتقال دهنده خاطرات آن روزی است که لکه ایجاد شده است و شما  را به یاد گذشته می اندازد. یک شیء ممکن است حتی به منظور دیگری مورد استفاده قرار گیرد مثلا یک بطری شراب مصرف شده می تواند جاشمعی باشد، اما هرزمان که استفاده می شود شما را به یاد گذشته بیندازد.

انسان ها و روابط
وابی-سابی می تواند نحوه نگرش روابط ما با دیگران را تغییر دهد و به ما کمک کند تا برای آن ها ارزش بیشتری قائل شویم. روابط، به طور طبیعی از میان خواهند رفت و همواره ثابت نخواهند بود، بنابراین از زمانی اکنون  و لحظات خوشی که دارید لذت ببرید.