تجسم اعمال آدمی

[ورنر زوندرمان Werner Sundermann] (1)

یکی از مولفه های معاد فردی نزد مانی، تجسم اعمال متوفی به صورت موجودی زوال ناپذیر و روحانی است که روح را تا جایگاه ابدی اش راهنمایی و مشایعت می کند. در فصل 90 کفالایای قبطی آمده :

«هر کس پس از مرگش از پی اعمال خود می رود، چه به سوی زندگی چه به سوی مرگ. (2)»

تجسم اعمال آدمی می تواند دوشیزه ای زیبا باشد. این مطلب در یک داستان سغدی مانوی آمده که هنینگ آن را منتشر کرده و نامش را «Daēnā» گذاشته است (3).

در این داستان روان متوفای پرهیزگار دختر جوان زیبایی را ملاقات می کند که متن او را «کردار خود او نامیده است. (xw xypδ ʼkrtyh).

***

[یزدانپناه عسکری yazdanpanah askari]

خود آگاهی و تجسم اعمال زندگی.

اجازه عبور در گرو مرور و تجسم اعمال آدمی است. دانایی و پرهیزکاری و تثنیه آوازه کردار بر پل چینود، جایگزین دین (دانا ، دئنا) و مشایعت روح در بی کرانگی است.

(و لا تنس نصیبک من الدنیا - القصص 77)

و بدا لهم سیئات ما کسبوا (الزمر 48)

در تمام آیات قرآن در علاج سیئات تکفیر آمده است مثل «و یکفر عنکم من سیئاتکم» بقره : 271. و درباره هیچ یک یغفر السیئات نیامده مگر در آیه «و نتجاوز عن سیئاتهم» احقاف: 16. که بجای تکفیر تجاوز آمده است. این ظاهرا از آن جهت است که «کفر» در لغت به معنی پوشاندن است و در علاج بدیها و ناپسندها تعبیر پوشاندن آن ها مناسب است. (قاموس قرآن ؛ ج3 ؛ ص349)؛ [تجاوز، تداخل،عدم حائل وسط و میانه]

اولئک الذین نتقبل عنهم احسن ما عملوا و نتجاوز عن سیئاتهم فی اصحاب الجنه وعد الصدق الذی کانوا یوعدون (احقاف 16)

جوز الطریق- یعنی وسط و میانه راه.

جاز الشیء- یعنی آن چیز گذشت، گویی که به آسانی از وسطش گذشته که عبارت از به سهولت و آسانی وارد شدن است.

جوز السماء- میانه آسمان.

جوزاء- تصویری است فلکی و به خاطر آن است که آن تصویر فلکی از عرض و میانه آسمان می گذرد که- جوزاء- نامیده شده.( راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات الفاظ قرآن - تهران، چاپ: دوم، 1374).

الاجازه- مص، اجازه دادن، رخصت دادن [لحظه ای و فرصتی برای اغماض و چشم پوشی]

جوز: گذشتن از محل با سیر در آن. (قاموس- اقرب) ... و نتجاوز عن سیئاتهم احقاف: 16 از سیئات آن ها می گذریم.

اصل آن از جواز و آن به معنی مرور چیزی بدون مانع و راحت است. در قرآن به معنی اغماض و چشم پوشی است. مرور روان متوفای پرهیزگار و اجازه عبور.

_____________________

1. مضامین زردشتی در سنت های غیر زردشتی ، ورنر زوندرمان ، ترجمه دکتر حسین مصطفوی کاشانی ، گنج کهن سال اول تابستان 1401 ، صفحه 99

2. Kephalaia 1940, p. 224; tr. Gardner 1995, p. 232.

3. Henning 1945, pp. 476-477; Henning, 1977, pp. 180-181.