عجز ادراک

[ویلیام چیتیک Chittick, William C]

سخت ترین علم در ورد خدا، اثبات اطلاق در علم اوست ولی نه از حیث اله بودنش. اطلاق در حق او، از حیث ذاتش و فی نفسه، عبارت است از عجز از معرفت او. او نه متعلق علم واقع می شود و نه متعلق جهل، بلکه متعلق عجز قرار می گیرد.

اما از حیث اله بودنش، اسمای حسنی او را مقید می سازد و مرتبه (الوهیت) او را مقید می گرداند. معنای «تقید» این است که مالوه (1) با تنزیهی که مستحق اوست وی را طلب می کند و حال آنکه تنزیه، تقید است. (2)

The most difficult knowledge of God is the affirmation of nondelimitation in knowing Him, but not in the respect that He is a God. In respect of the fact that He is an Essence, or in respect of Himself, nondelimitation concerning Him consists of the incapacity to know Him. He is neither known, nor unknown; rather, He makes incapable.

In respect of the fact that He is a God, the most beautiful names delimit Him, and the level [of Divinity] delimits Him. The meaning of "delimiting Him" is the demand that the object over which He is a God [ma'luh] demands the incomparability that is worthy of Him, but incomparability is a delimitation.

***

[یزدانپناه عسکری yazdanpanah Askari]

آگاهی و ادراک از حیث اله (ساحت ناشناخته the unknown) : سبحانی ما اعظم شانی

آگاهی و ادراک از حیث ذات (مقام لا اسم و لا رسم، ساحت ناشناختنی the unknowable) : ما عرفناک حق معرفتک

__

1- «مالوه» لازمه ی ادراک وجود به عنوان «اله» است. به همان نحو که «رب» مستلزم «مربوب» است، «خالق» مستلزم «مخلوق» ، «عالم» مستلزم «معلوم» و قس علیهذا.

The ma'luh*(or "divine thrall," as I have translated the term elsewhere) is demanded by

conceiving of wujud*as a God. In a similar way, "Lord" demands ''vassal," "Creator" demands

"creature," "Knower" demands "object of knowledge," and so on. See SPK, pp. 60-61 and

passim.

2- عوالم خیال : ابن عربی و مسئله اختلاف ادیان ، ویلیام چیتیک ، ترجمه قاسم کاکایی – تهران: هرمس ،1388 ص 263

- هو مفاد لفظ «الله» باعتبار معناه العقلی و مفهومه الکلی، لا باعتبار حقیقه معناه التی هی الذات الاحدیه و غیب الغیوب، اذ لا نعت له و لا حد و لا اسم و لا رسم و لا سبیل الیه للادراک و التعقل، و لا ینال اهل الکشف و الشهود لمعه من نوره الا بعد فناء هویتهم و اندکاک جبل وجودهم. (صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، تفسیر القرآن الکریم (صدرا)، جلد 4، بیدار - ایران - قم، چاپ: 2، 1361 ه.ش. ص 49)