لبوبو؛ از اتاق فکر تا اتاق بازی

سیاست های فرهنگی هدفمند، تحکیم سبک زندگی اسلامی-ایرانی در نسل نو را محدود می کنند. عروسک «لبوبو» نمونه ای از نفوذ هوشمندانه بازاریابی است که با فرار از نقدها، تهیه خود را به کنش اقتصادی تعلق گروهی تقلیل داد و اصل تربیتی تفکیک «نیاز از خواسته» را هدف قرار داد. این امر ظرفیت رسانه در تضعیف تفکر انتقادی برای تغییر الگوهای زیست فرهنگی را آشکار می سازد.

به گزارش پایگاه خبری پیام خانواده؛ دکتر زهرا راجی؛ دانش آموخته سیاستگذاری اجتماعی در یادداشتی تحلیلی به بررسی ابعاد فرهنگی عروسک لبوبو و پیامدهای مبتنی بر الگوسازی کاذب و آسیب زای آن پرداخت:

تمرکز بر سبک زندگی اسلامی-ایرانی با نظر بر کودکان و نوجوانان، در ابعاد متعددی از جمله فراغت، الگوهای مصرف رسانه ای، الگوی مصرف کالاهای فرهنگی و شیوه های فرزندپروری گاه به گونه ای مورد توجه قرار میگیرد که عامدانه فرصت تحکیم این سبک میان مخاطبان آن محدود میشود. این روند می تواند بخشی از سیاستگذاری های هدفمند جهت تاثیرگذاری بر هویت اجتماعی و الگوهای رفتاری نسل نو تلقی گردد. به عبارت دیگر بسیار تجربه شده است که در نقاط مختلف جهان کودک و نوجوان در مقام سرمایه های فرهنگی- اجتماعی و پیشبرندگان میهن به سوی تحول پایدار، بهنحوی مغرضانه در معرض جریانهای سیاستگذاری شده قرار گرفته اند.

تولید و عرضه هدفمند کالاهای فرهنگی همراه با راهبردهای بازاریابی گسترده، می تواند بازتابی از جریان هایی باشد که با تمرکز بر نسل نو، زمینه هایی را برای تغییر تدریجی، تنزل یا بازتعریف الگوهای مطلوب تربیتی ذیل سبک زیست اسلامی-ایرانی فراهم می کنند. به عنوان مثال عروسکی به نام لبوبو که در مدت زمان کوتاهی جای خود را در اتاق بازی کودکان باز کرد، با گذر هوشمندانه از نکاتی که به عروسکهایی از قبیل باربی وارد بود، به بخشی از اهداف طرح تغییر و بازتعریف فرزندپروری بر اساس الگوهای زیست فرهنگی و اجتماعی ایرانی دست یافت.

در نگاه اول این وسیله بازی از انتقاداتی که در مورد سایر عروسکها از جمله باربی در خصوص عطف توجه کودک و نوجوان به بدن به مثابه عامل صرف تعریف کننده هویت و افزایش احتمال ابتلاء شیءوارگی است، مبرا بود. بدین ترتیب کمتر از سایر ابزارهای بازی نگرش نقادانه والدین را تحریک کرد و وصول کودک به این شیء سیاستگذاری شده را سهل تر ساخت. از سویی بازاریابی به نحوی هوشمندانه صورت پذیرفت که مرز میان نیاز، خواسته مشروع و غیر آسیب زا و خواسته آسیب زا را برای والدین باریک تر از همیشه ساخت. به نظر میرسد قابل توجه ترین اثر این نوع از بازاریابی آن بود که سرعت عمل والدین در تهیه این وسیله را نسبت به یک محاسبه ساده هزینه و فایده از منظر تربیتی افزایش داد. همچنین بر سرعت عمل والدین برای تهیه آن در قیاس با تدبر در پاسخ به این سوال که تقاضای بهره مندی کودک از این وسیله برخاسته از نیاز یا خواسته است افزود.

www.payamekhanevadeh.ir/news/22323/

بدین ترتیب پیش از آن که بسیاری از والدین به محاسبه هزینه و فایده تهیه این وسیله با نظر بر امور تربیتی بپردازند، به نحوی ناخودآگاه تهیه این عروسک برای کودک را به کنش اقتصادی صرف به منظور قرارگیری کودک در گروه دارندگان این کالا تقلیل دادند. اثر پنهان و قابل توجه این سیاست آن بود که شگرد بازاریابی این عروسک قوه تفکیک میان نیاز و خواسته به مثابه یک اصل تربیتی در فرزندپروری و لزوم احتراز از مصرف تظاهری را مورد هدف قرار داد. به عبارتی در ظاهر با تحریک تمایل مخاطب برای قرارگیری در گروهی خاص و ایجاد لزوم احساس تعلق به این گروه در وی، تغییر در سبک فرزندپروری به سبک اسلامی-ایرانی به مثابه هدفی عمیق نشانه گرفته شد. فراموش نکنیم نفوذ این ابزار بازی آخرین تلاش برای تحت تاثیر قرار دادن مخاطب ما نیست بلکه جزیی از بسته سیاستی است که بهنحوی زنجیروار دنباله سیاستهای پنهان و آشکار پیشین آمده و به مثابه بستری برای اثربخشی سایر سیاستها در آینده به کار گرفته میشود. بازاریابی گسترده و هوشمند این ابزار به روشنی نشان داد که رسانه و راهبردهای تبلیغاتی، ظرفیت بی بدیل و تعیین کننده ای را در راستای جهت دهی به الگوی مصرف مخاطبین و اثرگذاری بر توانایی تفکر انتقادی وی دارند.

www.payamekhanevadeh.ir/news/22323/