نظریه بحران به علاوه یک حمیدرضا صفری چارچوبی متفاوت و متمایز برای حل توسعه نیافتگی در ایران با تاکید بر فلسفه علمی لاکاتوش(بخش چهارم و اخر)

حسین عظیمی

● هسته سخت: چرخه های توسعه نیافتگی ناشی از وابستگی به نفت، ناکارآمدی نهادی، و عدم ادغام ساختارهای سنتی و مدرن است .

● کمربند محافظ: شاخص های اقتصادی مانند برنامه ریزی پس از جنگ و توزیع نابرابر درآمد.

● هستی شناسی مثبت: پیشنهاد دولت توسعه گرا، کارآمد، و شفاف با روش شناسی تحلیلی .

● هستی شناسی منفی: توجیه ناکارآمدی به دلیل مدارهای بسته اقتصادی و اجتماعی.

● پیشرو/پس رو: پیشرو، به دلیل آزمون پذیری با شاخص های اقتصادی و ارائه فرضیه های عملی.

صادق زیباکلام

● هسته سخت: توسعه با بازار آزاد و حکمرانی خوب ممکن است .

● کمربند محافظ: نقد تحریم ها، ایدئولوژی ها، و سیاست های داخلی .

● هستی شناسی مثبت: تحلیل های پراکنده با تاکید بر اصلاحات اقتصادی .

● هستی شناسی منفی: توجیه مشکلات به دلیل موانع خارجی مانند تحریم ها .

● پیشرو/پس رو: پس رو، به دلیل کلی بودن و کمبود پیش بینی های نو و آزمون پذیر .

حسین بشیریه

● هسته سخت: موانع توسعه سیاسی در تمرکز قدرت و fragmentation اجتماعی نهفته است.

● کمربند محافظ: تحلیل تاریخی پهلوی و مشروطه با تمرکز بر موانع دموکراتیک .

● هستی شناسی مثبت: پیشنهاد مشارکت اجتماعی و نهادهای دموکراتیک .

● هستی شناسی منفی: توجیه عقب ماندگی به دلیل ساختارهای استبدادی .

● پیشرو/پس رو: تا حدی پیشرو (توضیح موانع سیاسی)، اما به دلیل کمبود راهکارهای عملی محدود است.

احمد اشرف

● هسته سخت: توسعه نیافتگی ایران نتیجه موانع تاریخی مانند استبداد، عدم شکل گیری بورژوازی، و تاثیرات خارجی است.

● کمربند محافظ: تحلیل های جامعه شناختی از ساختارهای استبدادی و نابرابری های اجتماعی.

● هستی شناسی مثبت: پیشنهاد تقویت جامعه مدنی و کاهش استبداد .

● هستی شناسی منفی: توجیه عقب ماندگی به دلیل سلطه تاریخی استبداد .

● پیشرو/پس رو: تا حدی پیشرو (تحلیل های تاریخی عمیق)، اما به دلیل تمرکز بر تاریخ، پیش بینی های نو محدود است .

همایون کاتوزیان

● هسته سخت: جامعه کوتاه مدت (کلنگی) به دلیل استبداد و عدم تداوم نهادی مانع توسعه پایدار است .

● کمربند محافظ: تحلیل های تاریخی مانند مسئله جانشینی و مشروعیت .

● هستی شناسی مثبت: پیشنهاد تداوم نهادی و کاهش استبداد .

● هستی شناسی منفی: توجیه ناپایداری به دلیل چرخه های انقلاب و جغرافیا .

● پیشرو/پس رو: تا حدی پیشرو (توضیح تاریخی قوی)، اما فاقد پیش بینی های عملی گسترده.

مجتبی لشکربلوکی

● هسته سخت: توسعه نیازمند استراتژی یکپارچه و نیلوفران آبی (ریزنهادهای تغییرساز) است

● کمربند محافظ: ترکیب فراتحلیلی نظریه های توسعه ایران .

● هستی شناسی مثبت: پیشنهاد نوآوری های دومینووار و موفقیت های کوچک

● هستی شناسی منفی: توجیه عقب ماندگی به دلیل فقدان استراتژی.

● پیشرو/پس رو: پیشرو، به دلیل ارائه راهکارهای عملی و تلفیقی، اما نیاز به آزمون های تجربی دارد .

حمیدرضا صفری (بحران به علاوه یک)

● هسته سخت: چرخه های بحران ناشی از شکاف مصداق-مفهوم، فرآیندهای نمایشی، و مکانیسم "به علاوه یک" است .

● کمربند محافظ: الهام از کانتور، دکارت، و مثال های ایرانی مانند پروژه های ارزی و ناکارآمدی آموزشی

● هستی شناسی مثبت: پیشنهاد بازتعریف بومی، تقویت جامعه مدنی، و پاسخگویی سیاسی

● هستی شناسی منفی: توجیه شکست ها به عنوان "بحران های اضافی" ناشی از فرآیندهای نمایشی

● پیشرو/پس رو: پتانسیل پیشرو به دلیل پیش بینی بحران های جدید و کاربرد جهانی، اما وابستگی به استعاره های وارداتی (مانند کانتور) و نیاز به آزمون تجربی بیشتر ممکن است کمربند محافظ را ضعیف کند .

تحلیل تطبیقی

نظریه های عظیمی و صفری به دلیل تمرکز بر چرخه های ساختاری و ارائه راه حل های عملی پتانسیل SRP پیشرو دارند. عظیمی با شاخص های اقتصادی آزمون پذیرتر است، در حالی که نظریه بحران به علاوه یک صفری با رویکرد میان ر رشته ای (ریاضی، فلسفه، حقوق) عمیق تر اما کیفی تر است. نظریه های سریع القلم و لشکربلوکی به دلیل ارائه راهکارهای عملی و تلفیقی تا حدی پیشرو هستند، اما وابستگی به مفاهیم جهانی و کمبود داده های تجربی آن ها را محدود می کند. نظریه های آبراهامیان، بشیریه، اشرف، و کاتوزیان تحلیل های تاریخی قوی ارائه می دهند، اما پیش بینی های نو و عملی آن ها محدودتر است. نظریه های علمداری و زیباکلام به دلیل کلی بودن و تکیه بر مفاهیم وارداتی بیشتر پس رو هستند.

نتیجه گیری

نظریه "بحران به علاوه یک" صفری به دلیل هسته سخت قوی، هستی شناسی مثبت نوآورانه، و پتانسیل جهانی یک SRP بالقوه پیشرو است. برای تحقق این پتانسیل، نیاز به آزمون های تجربی (مانند مطالعات موردی بحران های اخیر) و تولید پیش بینی های نو دارد. در مقایسه، عظیمی نیز پیشرو است اما در حوزه اقتصادی متمرکزتر است، در حالی که نظریه های دیگر به دلیل محدودیت های تاریخی یا کلی بودن کمتر پیشرو هستند.