تاب آوری رسانه ای، ارتقاء سواد رسانه ای

تاب آوری رسانه ای، ارتقاء سواد رسانه ای

تاب آوری رسانه ای یکی از مهم ترین مولفه ها در مقابله با جنگ شناختی و تهدیدات روانی در شرایط جنگ است که نقش کلیدی در حفظ سلامت روانی و انسجام فرهنگی جامعه ایفا می کند. جنگ شناختی به معنای تبدیل ذهن انسان به میدان نبرد است که در آن تلاش می شود باورها، نگرش ها و رفتارهای جمعی به نفع دشمن تغییر یابد. در چنین شرایطی، رسانه های تاب آور با تقویت سواد رسانه ای و افزایش آگاهی انتقادی مردم، نقش دفاعی مهمی در مقابله با این نوع جنگ ایفا می کنند.

دکتر علیرضا صارمی در ادامه آورده است تاب آوری رسانه ای به معنای توانایی رسانه ها در حفظ عملکرد، ارائه اطلاعات دقیق و به موقع و حفظ اعتماد عمومی در شرایط بحران و جنگ است. این مفهوم فراتر از مهارت های فنی رسانه ها بوده و شامل آمادگی پیشگیرانه، پاسخ فعال و سازگاری با شرایط متغیر می شود. رسانه های تاب آور با مقابله با شایعات و ارائه اطلاعات معتبر، نقش مهمی در تقویت همبستگی ملی و سلامت روانی جامعه دارند و از ایجاد ترس و اضطراب بی مورد جلوگیری می کنند.

یکی از ابعاد مهم تاب آوری رسانه ای، ارتقاء سواد رسانه ای در سطح جامعه است. سواد رسانه ای به مجموعه ای از مهارت ها و دانش ها گفته می شود که به افراد کمک می کند داده های رسانه ای را به درستی درک، تحلیل و ارزیابی کنند. این مهارت ها شامل توانایی تشخیص اخبار جعلی، تحلیل انتقادی پیام ها و شناخت ماهیت رسانه ها و صاحبان آنها است که به افراد کمک می کند در برابر جنگ شناختی مقاومت کنند. به ویژه نیروهای نظامی و فرماندهان با بهره مندی از سواد رسانه ای می توانند نقش موثری در مقابله با عملیات روانی دشمن ایفا کنند.

رسانه های تاب آور در شرایط جنگی، علاوه بر ارائه اطلاعات دقیق، با مدیریت هوشمندانه اخبار و جلوگیری از انتشار شایعات، به حفظ امنیت ملی و انسجام اجتماعی کمک می کنند. این مدیریت باعث می شود جامعه در برابر فشارهای روانی ناشی از جنگ مقاوم تر باشد و بتواند با حفظ آرامش و اعتماد به رسانه ها، تصمیمات آگاهانه تری اتخاذ کند. همچنین، رسانه ها با انتشار داستان های موفقیت و گزارش های امیدبخش، به تقویت روحیه جمعی و ایجاد حس امنیت روانی در جامعه کمک می کنند.

تاب آوری رسانه ای تنها به عملکرد رسانه ها محدود نمی شود، بلکه نیازمند همکاری چندسیستمی است که شامل سیاست گذاری، آموزش و مشارکت های مردمی می شود. رسانه ها می توانند به عنوان رکن دفاع اجتماعی در برابر جنگ های شناختی و تهاجمات نوین دیجیتال عمل کنند و امنیت و ثبات جامعه را حفظ نمایند. در این مسیر، بهره گیری از فناوری های نوین و آموزش مستمر سواد رسانه ای برای مقابله با چالش های جنگ شناختی و روانی ضروری است.

از سوی دیگر، تاب آوری فرهنگی که به معنای توانایی جامعه در مقابله با چالش ها و تهدیدات فرهنگی و حفظ هویت و ارزش های فرهنگی خود است، نیز توسط رسانه ها تقویت می شود. رسانه ها با انتقال آگاهی و دانش فرهنگی، ترویج گفتگوی بین فرهنگی و ایجاد فضای تعامل و همدلی، نقش مهمی در تقویت تاب آوری فرهنگی ایفا می کنند.
این تعاملات فرهنگی باعث افزایش همدلی و انسجام اجتماعی شده و به افراد کمک می کند در مواجهه با تغییرات اجتماعی انعطاف پذیری بیشتری نشان دهند.

تاب آوری رسانه ای و ارتقاء سواد رسانه ای به عنوان ابزارهای کلیدی در مقابله با جنگ شناختی و عملیات روانی دشمن، از مغلوب شدن جامعه در برابر جنگ نرم جلوگیری می کنند و به حفظ انسجام و امنیت ملی کمک می نمایند.
این دو مولفه، با ایجاد دفاع اجتماعی در عصر دیجیتال، به افراد امکان می دهند پیام های رسانه ها را به طور انتقادی تحلیل کنند، پتانسیل دستکاری و سوگیری را شناسایی نمایند و تصمیمات آگاهانه بگیرند تا جامعه ای مقاوم، هوشمند و تاب آور شکل گیرد.

نقش روزنامه نگاران و متخصصان رسانه در جنگ بسیار حساس و تعیین کننده است؛ آن ها در خط مقدم انتقال اطلاعات دقیق و قابل اعتماد قرار دارند و مسئولیت بزرگی در حفظ انسجام و امنیت روانی جامعه بر عهده دارند.
در شرایط جنگ، رسانه ها نه تنها ابزار اطلاع رسانی، بلکه بازوی راهبردی مدیریت افکار عمومی و تقویت روحیه ملی محسوب می شوند. این نقش حساس ایجاب می کند که روزنامه نگاران مهارت های تخصصی و آمادگی های ویژه ای داشته باشند تا بتوانند گزارش هایی مسئولانه، دقیق و اخلاقی ارائه دهند که به تاب آوری رسانه ای و تاب آوری روانی جامعه کمک کند.

یکی از مهم ترین مهارت هایی که روزنامه نگاران باید در شرایط جنگی داشته باشند، درک عمیق پروتکل های ایمنی است. آن ها باید بتوانند در محیط های پرخطر و متغیر، جان خود و منابع خبری را حفظ کنند و در عین حال گزارش های دقیق و به موقع ارائه دهند. علاوه بر این، آمادگی روانی برای مواجهه با صحنه های خشونت آمیز و فشارهای روانی ناشی از جنگ، از ضرورت های دیگر است که باید به آن توجه ویژه شود. رعایت اخلاق حرفه ای، از جمله اصل «آسیب نرساندن» و وفاداری به حقیقت، ستون فقرات روزنامه نگاری مسئولانه در میدان جنگ است که به حفظ اعتماد عمومی و انسجام اجتماعی کمک می کند.

تاب آوری رسانه ای در جنگ، به معنای توانایی رسانه ها برای ادامه فعالیت موثر و حفظ کیفیت اطلاع رسانی در شرایط بحرانی است. این تاب آوری مستلزم آموزش مداوم، حمایت های روانی و قانونی از روزنامه نگاران و ایجاد فضای کاری سالم است. رسانه هایی که بتوانند در بحران ها رشد کنند و به جایگاه کلیدی خود در جامعه پایبند بمانند، نقش مهمی در کاهش اضطراب عمومی، مدیریت هیجانات اجتماعی و مقابله با جنگ روانی دشمن ایفا می کنند. در واقع، تاب آوری رسانه ای باعث می شود رسانه ها نه تنها بازتاب دهنده واقعیت ها باشند، بلکه به عنوان حافظان انسجام ملی و امنیت روانی جامعه عمل کنند.

جنگ های مدرن، به ویژه جنگ شناختی و جنگ روانی، عرصه ای است که رسانه ها نقش کلیدی در آن دارند. در این نوع جنگ، ذهن و ادراک مردم هدف قرار می گیرد و رسانه ها باید با سواد رسانه ای بالا، توانایی تشخیص اخبار جعلی، تحلیل انتقادی پیام ها و شناخت ماهیت رسانه ها را داشته باشند تا از نفوذ اطلاعات نادرست و پروپاگاندا جلوگیری کنند. این مهارت ها به جامعه کمک می کند تا به جای مصرف کنندگان منفعل، شهروندان فعال و آگاه باشند و تاب آوری رسانه ای را در برابر تهدیدات جنگ شناختی تقویت کنند.

حمایت های روانی و قانونی از روزنامه نگاران در شرایط جنگی، از دیگر عوامل مهم تقویت تاب آوری رسانه ای است. فشارهای روانی ناشی از مواجهه با خشونت و رنج انسان ها، می تواند سلامت روانی خبرنگاران را به خطر اندازد. بنابراین، فراهم کردن حمایت های روانی، آموزش های تخصصی و تضمین امنیت حقوقی آن ها، باعث می شود که روزنامه نگاران با انگیزه و توان بیشتری به پوشش اخبار جنگ بپردازند و از سوختن در فشارهای روانی جلوگیری شود. همچنین، ایجاد فضای کاری سالم و حمایت های سازمانی، نقش مهمی در حفظ تاب آوری رسانه ای دارد.

یکی از چالش های بزرگ رسانه ها در جنگ، مدیریت فضای روانی جامعه است. رسانه ها باید با ارائه اخبار دقیق، به موقع و مستند، اضطراب و نگرانی های عمومی را کاهش دهند و از گسترش شایعات و اطلاعات غلط جلوگیری کنند. این امر نیازمند رعایت شفافیت، امانتداری و توازن در روایت است که اگر از دست برود، اعتماد عمومی به رسانه ها آسیب می بیند و خلا ایجاد شده با شایعات پر می شود. در این راستا، تاب آوری رسانه ای به معنای حفظ این اصول و استمرار اطلاع رسانی درست در شرایط بحرانی است که به سلامت روانی جامعه کمک می کند.

رسانه ها در جنگ، نه تنها بازتاب دهنده وقایع، بلکه نگهبان حقیقت و حافظ انسجام ملی هستند. آن ها می توانند با روایت های دقیق و مستند، ذهن و روان ملت را هدایت کنند و به عنوان جزئی از جبهه دفاعی کشور عمل نمایند. این نقش خطیر ایجاب می کند که رسانه ها از هرگونه تحریف واقعیت، درشت نمایی یا بهره برداری ابزاری از رنج مردم پرهیز کنند و همواره به اصول حرفه ای پایبند باشند. این رویکرد به تقویت تاب آوری رسانه ای کمک می کند و باعث می شود رسانه ها در دل بحران ها رشد کنند و نقش کلیدی تری در جامعه ایفا نمایند.

برای تقویت تاب آوری یا resiliency در شرایط جنگ، باید به آموزش مداوم روزنامه نگاران، فراهم کردن حمایت های روانی و قانونی، ایجاد فضای کاری سالم و توسعه سواد رسانه ای در جامعه توجه ویژه داشت. همکاری میان رسانه های رسمی و خبرنگاران محلی و شهروند-خبرنگاران نیز از اهمیت بالایی برخوردار است تا در مواقع بحران، پوشش خبری جامع و دقیق فراهم شود. اعتماد متقابل میان رسانه ها و خبرنگاران محلی، کلید موفقیت در اطلاع رسانی بحران است و باید پیش از وقوع بحران ها ایجاد و تقویت شود.

بدین ترتیب، نقش روزنامه نگاران و متخصصان رسانه در جنگ، نقشی فراتر از انتقال خبر است؛ آن ها نگهبانان حقیقت، حافظان انسجام ملی و ستون های تاب آوری رسانه ای هستند که با مهارت، اخلاق و آمادگی ویژه، می توانند در شرایط بحرانی، جامعه را به سوی امنیت و آرامش روانی هدایت کنند و در دل بحران ها به رشد و تعالی برسند. این اهمیت، ضرورت توجه ویژه به آموزش، حمایت و توسعه تاب آوری رسانه ای را بیش از پیش آشکار می سازد.