باید ها و نبایدهای صلح با دشمن از منظر قهرمان جنگ و صلح امیرالمومنین علیه السلام در عهدنامه مالک اشتر

بسم الله الرحمن الرحیم

در شرایطی که بعد از 11 روز جنگ بین ایران و آمریکا و اسرائیل سخن از صلح و آتش بس گفته می شود ، توجه به فرمایشات حکیمانه قهرمان جنگ و صلح امیرالمومنین علی علیه السلام در مورد صلح با دشمن بسیار حائز اهمیت و راهکار گشا است .

مولای متقیان امیرمومنان (صلوات الله علیه ) در منشور جاوید و بی نظیر حکومت داری که برای مالک اشتر زمانی که به فرمانداری مصر منصوب شده بود نوشت ( و معروف به عهدنامه مالک اشتر است ) در یکی از بخش های این عهدنامه در مورد صلح با دشمن خطاب به مالک اشتر چنین می فرماید :

از صلحی که دشمنت به آن دعوت میکند و خشنودی خدا در آن است روی مگردان، زیرا صلح موجب آسایش لشکریان، و آسودگی خاطر آنها، و امنیت شهرهای توست. ولی پس از صلح به کلی، از دشمن حذر کن، چه بسا که دشمن برای غافلگیر کردن تن به صلح دهد. در این زمینه طریق احتیاط گیر، و به راه خوش گمانی قدم مگذار.

اگر بین خود و دشمنت قراردادی بستی، یا از جانب خود به او لباس امان پوشاندی، به قراردادت وفا کن، و امان دادنت را به امانت رعایت نما، و خود را سپر تعهدات خود قرار ده، زیرا مردم بر چیزی از واجبات الهی چون بزرگ شمردن وفای به پیمان- با همه هواهای گوناگون و اختلاف آرایی که دارند- اتفاق ندارند. مشرکین هم علاوه بر مسلمین وفای بر عهد را بر خود لازم میدانستند، چرا که عواقب زشت پیمان شکنی را آزموده بودند. پس در آنچه به عهده گرفتهای خیانت نورز، و پیمان خود را مشکن، و دشمنت را گول مزن، که بر خداوند جز نادان بدبخت گستاخی نکند.

خداوند عهد و پیمانش را امان قرار داده و رعایت آن را از باب رحمتش بر عهده همه بندگان گذاشته، عهد و پیمان حریم امنی است تا در استواری آن بیاسایند، و همگان به پناه آن روند.

بنابر این در عهد و پیمان خیانت و فریب و مکر روا نیست. عهد و پیمانی برقرار مکن که در آن راه تاویل و بهانه و توریه و فریب باز باشد، و پس از تاکید و استوار نمودن عهد و پیمان گفتار توریه مانند و دو پهلو به کار مبر، و نباید در تنگنا افتادنت به خاطر اینکه عهد و پیمان خدا برای تو الزام آور شده تو را به فسخ آن به طور نامشروع بکشاند، چرا که صبر تو در تنگنای عهد و پیمان که امید گشایش و برتری عاقبتش را داری، بهتر است از خیانتی که از مجازاتش ترسانی، و نیکوتر است از اینکه از جانب حق مورد بازخواست واقع گردی، به صورتی که نتوانی در دنیا و آخرت از خداوند درخواست بخشش کنی. نهج البلاغه ؛ نامه 53.

باید های صلح با دشمن :

1 ) پیشنهاد صلحی را که رضایت خدا در آن باشد( و همچنین به نفع و صلاح مردم باشد) باید پذیرفت.

2 ) در صلح با دشمن شدیدا جانب احتیاط را باید رعایت کرد و از خوش گمانی نسبت به دشمن باید پرهیز نمود تا فریب دشمن را نخورد.

3 ) متن صلحنامه و معاهده باید صریح ، روشن ، و بدون قید و شرط باشد.

نباید های صلح با دشمن

1 ) بعد از صلح با دشمن و امضای معاهده و توافقنامه با دقت و توجه تمام و کمال ، نقض عهد و پیمان روا نیست ؛

2 ) در صلح با دشمن و توافقنامه نباید از فریب و مکر و خیانت استفاده کرد ؛

3 ) بدون دلیل موجه شرعی ، عقلایی و قانونی نباید عهد و پیمان صلح و آتش بس را نقض کرد .

درود و سلام خدای سبحان ، فرشتگان و انس و جن بر ابر مرد تاریخ بشریت خاتم انبیا محمدمصطفی (صلی الله علیه و آله) و اهل بیت طاهرین آن حضرت به ویژه امیرالمومنین علی علیه السلام باد.