تخصیص ریسک های ژئوتکنیکی و زمین شناسی در استاندارد جدید قراردادهای تونلسازی (کتاب زمردی فیدیک)

تخصیص ریسک های ژئوتکنیکی و زمین شناسی در استاندارد جدید قراردادهای تونلسازی (کتاب زمردی فیدیک)

صادق طریق ازلی – مدیرعامل مهندسین مشاور رهسازطرح

چکیده:

این مقاله که بر اساس سخنرانی کلیدی دکتر صادق طریق ازلی در سیزدهمین کنفرانس تونل ایران تهیه شده است، به بحث تخصیص ریسک های ژئوتکنیکی و زمین شناسی در استاندارد جدید قراردادهای تونلسازی موسوم به "کتاب زمردی فیدیک" می پردازد. در این مقاله، به اهمیت مدیریت ریسک در پروژه های تونلسازی، ساختار کتاب زمردی به عنوان یک همکاری مشترک بین فیدیک (FIDIC) و انجمن بین المللی تونل (ITA)، و نقش گزارش پایه ژئوتکنیکی (GBR) در ایجاد شفافیت و تخصیص عادلانه ریسک ها پرداخته می شود.

سخنرانی کلیدی دکتر صادق طریق ازلی در سیزدهمین کنفرانس تونل ایران

ریسک چیست

چرا تخصیص ریسک در تونلسازی مهم است؟

پروژه های تونلسازی به دلیل شرایط پیچیده و اغلب غیرقابل پیش بینی زمین شناسی و ژئوتکنیکی، با چالش های بسیاری روبه رو هستند. این شرایط می توانند باعث تاثیرات مالی و زمانی بر پروژه شوند. در این راستا، تخصیص مناسب ریسک ها اهمیت زیادی دارد:

1. کاهش هزینه ها: تخصیص ریسک های مناسب می تواند از هزینه های اضافه جلوگیری کند و بودجه پروژه را در مسیر نگه دارد.

2. کاهش اختلافات: تخصیص شفاف ریسک ها موجب کاهش دعاوی و مشاجرات بین پیمانکار و کارفرما می شود.

3. ایجاد اعتماد: مدیریت عادلانه ریسک ها موجب تقویت روابط و اعتماد میان طرفین پروژه می شود.

4. تسریع اجرا: عدم شفافیت در مدیریت ریسک ها می تواند منجر به تاخیرهای زمانی در پروژه شود.

کتاب زمردی فیدیک: محصولی مشترک از فیدیک و انجمن بین المللی تونل

کتاب زمردی فیدیک به عنوان استانداردی جدید برای قراردادهای تونلسازی توسط فیدیک و انجمن بین المللی تونل (ITA) تدوین شده است. این کتاب بر اساس کتاب زرد فیدیک 2017 طراحی شده است اما تغییرات و نوآوری های مهمی برای سازگاری با پروژه های زیرزمینی در آن اعمال شده است.

ویژگی های کلیدی کتاب زمردی:

- تخصیص عادلانه ریسک ها: این استاندارد تلاش می کند تا ریسک های زمین شناسی و ژئوتکنیکی به کارفرما و ریسک های عملکردی (راندمان و پیشروی) به پیمانکار تخصیص یابد.

- استفاده از GBR: کتاب زمردی از گزارش پایه ژئوتکنیکی به عنوان منبع اصلی تخصیص ریسک ها استفاده می کند.

- تقسیم مسئولیت ها: این استاندارد شفافیت بالایی در تعریف مسئولیت ها ارائه داده و از تضادها جلوگیری می کند.

این استاندارد به ویژه برای پروژه های پیچیده و بزرگ زیرزمینی طراحی شده است و هدف آن کاهش هزینه ها، افزایش بهره وری، و تسهیل اجرای پروژه ها است.

---

تخصیص ریسک در کتاب زمردی

دو اصل اصلی که در تخصیص ریسک در کتاب زمردی مطرح شده عبارتند از:

1. ریسک های مربوط به شرایط زمین شناسی: این ریسک ها به کارفرما تخصیص داده می شود زیرا کارفرما توانایی بیشتری در مدیریت این مسائل دارد.

2. ریسک های عملکردی: ریسک هایی مانند نرخ پیشروی و راندمان به پیمانکار واگذار می شود زیرا این مسائل مستقیما با عملکرد و تجربه پیمانکار ارتباط دارند.

این رویکرد باعث کاهش احتمال اختلافات و بهبود پیش بینی پذیری پروژه می شود.

تخصیص ریسک در تاب سبز زمردی

تشریح گزارش پایه ژئوتکنیکی (GBR)

گزارش پایه ژئوتکنیکی (GBR) به عنوان یک ابزار کلیدی در کتاب زمردی به کار گرفته می شود. این گزارش اطلاعات جامعی از شرایط زیرسطحی پیش بینی شده ارائه می کند.

مزایای استفاده از GBR:

- شفافیت: تمامی شرایط زیرسطحی پیش بینی شده به وضوح در GBR ثبت می شود.

- کاهش اختلافات: GBR به عنوان منبع مرجع، از ایجاد اختلافات حقوقی جلوگیری می کند.

- تصمیم گیری بهتر: اطلاعات دقیق در GBR به پیمانکار کمک می کند تا برنامه ریزی بهتری برای پروژه داشته باشد.

GBR تضمین می کند که ریسک های مربوط به شرایط زیرسطحی به بهترین شکل ممکن میان طرفین پروژه تخصیص داده شود.

کتاب گزارش پایه ژئوتکنیکی (GBR) 

نتیجه گیری

کتاب زمردی فیدیک به عنوان استانداردی نوین در حوزه تونلسازی، با استفاده از تخصیص عادلانه ریسک ها و ابزارهایی مانند GBR، راهکاری جامع برای مدیریت پروژه های زیرزمینی ارائه می دهد. این استاندارد نه تنها به بهبود اجرای پروژه ها کمک می کند، بلکه از طریق کاهش هزینه ها و ایجاد شفافیت، اعتماد میان طرفین را تقویت می کند.

منابع پیشنهادی:

1. FIDIC Emerald Book Guide, 2019

2. ITA-AITES Guidelines for Tunneling Risk Management, 2020

3. Geotechnical Baseline Reports for Construction: Suggested Guidelines, ASCE, 1997

4. Principles of Tunnel Construction Risk Management, ITA Reports, 2018

۵. سخنرانی دکتر صادق طریق ازلی در کنفرانس تونل ایران، ۱۴۰۲

#کتاب_زمردی #فیدیک #تونلسازی #مدیریت_ریسک ##GBR پروژه_زیرزمینی #ژئوتکنیک #ساخت_و_ساز #صادقطریق-ازلی #قرارداد#صادق_طریق_ازلی