علل اختلال خواب و راهکارهای درمانی آن در زنان باردار: مطالعه مروری

سابقه و هدف: بارداری یکی از مهم ترین و حساس ترین دوره زندگی در زنان است. خواب و کیفیت آن می تواند تحت تاثیر بارداری و زایمان قرار گرفته و عواقب نامطلوبی بر سلامت مادر و جنین داشته باشد. اغلب ارائه دهندگان خدمات در مورد این موضوع با مراجعین خود صحبت نمی کنند. بنابراین شناسایی زنان با تجربه اختلالات خواب و علل آن مقفول می ماند. لذا مطالعه حاضر با هدف تعیین علل اختلال خواب در زنان باردار و راهکارهای با مرو ری بر مطالعات قبلی انجام گرفته است. روش جستجو: این مطالعه مروری با استفاده از کلید واژه های فارسی اختلال خواب، کیفیت خواب، بارداری، زایمان و معادل انگلیسی sleep disturbance, sleep quality, pregnancy, childbirth در پایگاه های اطلاعاتی Scopus ، Pubmed، Magiran ،SID ،Googlescholar در محدوده زمانی 2019-2014 مرور انجام شد و 21 مقاله مورد بررسی قرار گرفت. مقالاتی که حجم نمونه و روش نمونه گیری نامشخص بود یا به متن کامل مقاله دسترسی وجود نداشت حذف شدند. یافته ها: در دوران بارداری اکثر زنان دچار اختلالات می شوند و بیشترین شکایات کاهش کیفیت و مدت زمان خواب است. کیفیت خواب در سه ماهه دوم و سوم در مقایسه با سه ماهه اول به میزان قابل توجهی کاهش می یابد. اختلالات خواب با عوارض مادری اختلالات اضطرابی، افسردگی شدید، کاهش کیفیت زندگی و افزایش مرگ و میر همراه است. تغییرات هورمونی، جسمی و فیزیولوژی از جمله اختلال در متابولسیم گلوکز، بیدار شدن به علت تکرر ادرار، کمر درد، تغییر وضعیت در بستر، خستگی زیاد ، سوزش سردل، استرس و اضطراب، گرفتگی پا، حرکات جنین در سه ماه ه سوم منجر به اختلال خواب می شوند. کیفیت خواب پایین با بعضی فاکتورهای جمعیت شناختی؛ سن و وزن مادر، سطح تحصیلات، استعمال سیگار همسر ، کاهش فعالیت فیزیکی ،رژیم غذایی، فراوانی ویزیت شدن توسط دکتر و متغیرهای مامایی؛ اختلالات افسردگی، تعداد بارداری، تعداد سقط، دیابت بارداری ارتباط معناداری دارد. مداخلات انجام گرفته نشان می دهند تمرینات تن آرامی، موسیقی درمانی و مشاوره بر بهبود کیفیت خواب تاثر مثبت داشتند. به نظر می رسد تیلت لگنی در وضعیت نشسته یک درمان موثر در کمر درد حاملگی و اختلال خواب ناشی از آن می باشد. میزان اختلالات خواب در دوران بارداری با افزایش طول مدت لیبر ارتباط آماری معنی داری وجود دارد و در زنان دارای اختلالات خواب شیوع سزارین بیش تر است. نتیجه گیری: توجه به اختلالات خواب در دوران بارداری و پس از زایمان باعث می شود مادران و همسران آنها از مداخلات زودهنگام هدفمند جهت افزایش کیفیت زندگی بهره مند شوند. لذا پیشنهاد می گردد تا بررسی وضعیت خواب و علل در مراقبت های روتین صورت گیرد. علاوه بر آن در کنار آموزش های مناسب، باید برای برخی از مادران جلسات مشاوره در نظر گرفته شود.

کلیدواژه ها:

اختلال خواب ، کیفیت خواب ، بارداری ، زایمان