تحلیل مقایسه ای مفاهیم سلامت وپایداری حوزه آبخیز یادداشت فنی

ارزیابی پیامدهای ناشی از افزایش ب یرویه جمعیت و نیاز روزافزون به مناب عطبیعی ب هویژه در مناطق خشک و نیم هخشک با حساسیت و شکنندگی بالا، از ضروریات بنیادین مدیریت جامع حوزه های آبخیز است. اگرچه مفاهیم سلامت و پایداری حوزه آبخیز به هم نزدیک هستند اما تفاو تهای بین این دو مفهوم هنوز برای بسیاری از افراد واضح نمی باشد. لذا نوشتار حاضر به معرفی، روشن سازی و مقایسه دو مفهوم سلامت و پایداری حوزهآبخیز پرداخته است. بررسیهای انجام شده نشان میدهد که سلامت حوزه آبخیز توانایی بوم سازگانهای آن برای حفظ ساختار، خودتنظیمی و بازیابی توانایی ها بعد از بروز تنشها میباشد. این مفهوم یک فرآیند مقطعی است و با خدمات حوزه آبخیز ارتباط نزدیکی دارد، به طور یکه برای ارزیابی سلامت حوزه آبخیز از معیارهای زیستی -فیزیکی استفاده شده و نتایج حاصل از ارزیابی آن علاوه بر ارایه سامانه هشدار اولیه تخریب محیط زیست، علتتنش و مشکل موجود در سامانه آبخیز را تشخیص خواهد داد. اما پایداری حوزه آبخیز در واقع به توانایی آن برای تداوم ارایه خدمات در آینده نامحدود مربوط میشود. به عبارت دیگر پایداری حوزه آبخیز یک فرآیند طولانی مدت است که در ارزیابی آن از ابعاد اجتماعی، اقتصادی و محیط زیستی به عنوان ابعاد اصلی ارزیابی استفاده میشود. بنابراین اطلاعات حاصل در مورد هر یک از مفاهیم سلامت و پایداری میتواند به عنوان مبنایی مناسب برای برنام هریز یهای جامع مدیریتی در مقیاس حوزه آبخیز تلقی شود که درک صحیح این مفاهیم به مدیران و سیاس تگزاران برای اتخاذ تصمیمهای مناسب کمک خواهد کرد.

کلیدواژه ها:

خدمات حوزه آبخیز ، مدیریت جامع حوزه آبخیز ، معیارهای پایداری حوزه آبخیز ، معیارهای سلامت حوزه آبخیز.