واحد برشی و کانه زایی Th-REE در کانسار سه چاهون، منطقه معدنی بافق، ایران مرکزی

منطقه بافق میزبان بزرگترین کانسارهای مگنتیت- آپاتیت در ایران است. ویژگیهای کانی شناختی واحد برشی به عنوان یکی از مهمترین رخدادهای زمین شناسی در منطقه بافق در ایران مرکزی و همچنین کانه زایی Th-REE در این واحد در کانسار سه چاهون مورد بررسی قرارگرفته است. سنگهای برشی اغلب در مجاورت و یا در داخل کانسار سهچاهون تشکیل شده و از نظر سنی، جوانتر است و متشکل از قطعاتی با لیتولوژی عمده سنگهای آتشفشانی و کانیهای مگنتیت، تیتانومگنتیت، کلسیت، آمفیبول، اپیدوت، آپاتیت، اسفن و کانیهای دیگر (کلریت، سرپانتین) است. سنگهای متعلق به این واحد اغلب دارای تمرکزهایی از کانیهای Th-REE هستند که مربوط به کانه زایی عناصر کمیاب خاکی به صورت فسفات و توریم به صورت سیلیکات در این واحد سنگی است. بر اساس بررسیهای کانی شناسی، سیلیکاتهای توریم در دو شکل بلورین، یکی منوکلینیک (هوتونیت) و دیگری تتراگونال (توریت)، در همراهی با فلدسپارها، اکتینولیت، مگنتیت و کربنات به صورت پاراژنز در واحد برشی تشکیل شده اند. بررسیهای زمین شناسی انجام شده بیانگر نقش سیالات مشتق از ماگماهای کالک آلکالن تشکیل شده در موقعیت کمان ماگمایی (حاشیه قارهای فعال) به عنوان عامل تامین عناصر کمیاب خاکی و توریم در واحد برشی است. بر اساس شواهد صحرایی، کانی شناسی و ژیوشیمیایی، انتقال بخش قابل توجهی از توریم توسط کمپلکس های کربناتی در شرایط قلیایی و محیط احیایی صورت گرفته است.

کلیدواژه ها:

کانه زایی Th-REE ، واحد برشی ، ماگمای کالک آلکالن ، کانسار سه چاهون ، منطقه بافق