بررسی پایداری عملکرد ارقام و هیبریدهای کلزا از طریق روش های ناپارامتری

اثر متقابل ژنوتیپ در محیط از عوامل مهم در تعیین پایداری ژنوتیپ ها در محیط های مختلف بوده و گزینش ژنوتیپ های پایدار همواره یکی از موضوعات اصلی در اصلاح نباتات بوده است. به نظر می رسد که روشهای آماری ناپارامتری بعلت عدم نیاز به فرضیات آماری توزیع ارزشهای فنوتیپی آسانتر از روشهای پارامتری باشند. در این تحقیق پایداری عملکرد دانه 9 رقم و هیبرید کلزا (Brassica napusL.) در 9محیط متفاوت شامل پنج منطقه دیم گرمسیر کشور از طریق هشت آماره ناپارامتری مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس وجود اثر متقابل ژنوتیپ * محیط بسیار معنی داری را برای عملکرد دانه نشان داد. بررسی این اثر متقابل از طریق آماره های ناپارامتری نشان داد که در هفت آماره Si (3) , Si(2) ,Si(1) NPi(3) ,NPi(2) ,Si( 4 و) NPi( 4) دو رقم Regent و Goliath را بعنوان پایدارترین ارقام معرفی کرده که دارای میانگین عملکرد دانه پایینی بودند. اما آماره NPi( 1) توانست رقم Kristina با رتبه چهارم در عملکرد دانه را بعنوان پایدارترین رقم شناسایی نماید. همبستگی رتبه بین آماره های ناپارامتری و میانگین عملکرد برای هفت آماره ذکر شده منفی و معنی دار ولی برای آماره NPi( 1) غیر معنی دار بود. همبستگی بین آماره های ناپارامتری مشخص نمود که بین تمامی آماره ها بجز NPi( 1) همبستگی قوی، مثبت و معنی داری وجود داشت اما همبستگی آماره NPi( 1) با سایر آماره ها غیر معنی دار بود. این امر نشان می دهد که با به کارگیری یکی از این آماره ها نیازی به استفاده از شش آماره دیگر نیست. این بررسی مشخص نمود که استفاده از روشهای ناپارامتری علی رغم سادگی و مزیت عدم وابستگی به برقراری فرضیات تجزیه واریانس منجر به گزینش ارقام پایدار اما با عملکرد دانه پایین می شوند. تنها آماره NPi( 1) توانست ارقام پایدار با عملکرد متوسط را شناسایی نموده و نسبت به سایر معیارهای ناپارامتری در اولویت قرار گیرد

کلیدواژه ها:

پایداری عملکرد ، روشهای ناپارامتری ، کلزا ، شرایط دیم