شواهدی نویافته از حضور ساسانیان در فلات مرکزی(ارزیابی شواهد باستان شناختی و متون نوشتاری)؛ مطالعه موردی محوطه شیرکوه نائین

سال انتشار: 1398
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 655

فایل این مقاله در 35 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

این مقاله در بخشهای موضوعی زیر دسته بندی شده است:

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JISUK-18-35_001

تاریخ نمایه سازی: 15 دی 1398

چکیده مقاله:

متون دست اول تاریخی و شواهد باستان شناختی نظیر محوطه های باستانی و مواد فرهنگی (سفال، سکه و ..) و نیز کتب جغرافیانویسان قرون اولیه ی اسلامی آگاهی هایی از تقسیمات اداری ایالت پارس در دوران تاریخی به ما می دهند و جملگی شهرستان نائین را جزء کوره ی اصطخر فارس می دانند. شهرستان نائین یکی از بخش های استان اصفهان در حاشیه-ی کویر است. شواهد متعدد و آثار برجای مانده از منطقه پاکوه نایین، نشان از اهمیت این منطقه در روزگار باستان به ویژه در دوره ی ساسانی دارد. پاکوه در 30 کیلومتری شمال غرب شهرستان و محوطه ی شیرکوه در 6 کیلومتری غرب روستای سپرو واقع شده است. به دلیل موقعیت جغرافیایی و سوق الجیشی، منطقه مستعد شکل گیری استقرارهای انسانی در طول زمان های مختلف بوده است. از جمله شواهد حضور ساسانیان در این منطقه می توان به قلعه، صفه و بنای چهارطاقی آن، اشاره نمود که حاکی از اهمیت این منطقه در دوران پیش گفته است و احتمالا در گذشته این محل، در مسیر راهی با اهمیت قرار داشته است که ساسانیان در آن اقدام به احداث قلعه ی در فراز کوه شیرکوه (کوه زرد) در آن کرد ه اند. مقاله حاضر با روش ارزیابی شواهد باستان شناختی و متون نوشتاری به حضور ساسانیان در این بخش از فلات مرکزی پرداخته و نتیجه اولیه بدست آمده نشان از اهمیت آن در دوره ساسانی دارد.

نویسندگان

میلاد باغ شیخی

باستان شناسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران

محمد اسماعیل اسمعیلی جلودار

عضو هئیت علمی گروه باستان شناسی دانشگاه تهران

علیرضا خسروزاده

عضو هیئت علمی گروه باستان شناسی دانشگاه شهرکرد

مهدی شیخ زاده بیدگلی

باستان شناسی دانشگاه کاشان

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • کتابنامه ...
  • الف. کتاب­ها ...
  • آزاد، میترا. (1384). بررسی تحول بناهای مذهبی دوره ساسانی به ...
  • ابن بلخی. (1385). فارسنامه. ترجمه منصور رستگارفسایی. بنیاد فارس­شناسی. ...
  • ابن جعفر، قدامه. (1379). کتاب الخراج. ترجمه حسین قره چانلو. ...
  • ابن­حوقل، ابواقاسم. (1345). صوره الارض. ترجمه جعفر شعار. تهران: فرهنگ ...
  • ابن­خردادبه. (1370). المسالک و الممالک. ترجمه حسین قره­چانلو. از روی ...
  • ابن­فقیه، احمدبن محمد. (1379). مختصر البلدان (بخش مربوط به ایران). ...
  • اصطخری، ابواسحاق ابراهیم. (1349). مسالک­والممالک. ترجمه ایرج افشار. تهران: بنگاه ...
  • اولریش و؛ هالی یر. (1354). دژ، آتشگاه و چهارطاق نخلک ...
  • پیرنیا، محمد کریم. (1384). سبک­شناسی معماری ایرانی. تدوین غلام­حسین معماریان. ...
  • جیهانی، ابوالقاسم بن احمد (1368). اشکال العالم. ترجمه عبدالسلام کاتب. ...
  • حموی بغدادی، یاقوت. (1380). معجم البلدان. ترجمه علینقی منزوی. جلد ...
  • حیدری، احمد و زهرا  ساروخانی. (1395). سفال و باستان­شناسی کاشان. جلد نخست: ...
  • خسروزاده، علیرضا. (1393). بررسی تحولی زیستگاهای انسانی دشت فارسان از ...
  • درویشی بان، خدیجه. (1394). بررسی و مطالعه باستان­شناختی چهارتاقی­های منطقه ...
  • دریایی، تورج. (1388). شهرستان­های ایرانشهر. ترجمه شهرام جلیلیان. تهران: توس. ...
  • سازمان جغرافیایی کشور. (1360). فرهنگ جغرافیایی آبادی­های کشور جمهوری اسلامی ...
  • سامی، علی. (1389). تمدن ساسانی. جلد دوم. تهران: سمت. ...
  • شاه­حسینی، نورالدین. (1381). طرح مرمت و احیاء آتشکده شیرکوه نائین ...
  • طبری، محمدبن جریر. (1375). تاریخ طبری. ترجمه ابوالقاسم پاینده. جلد ...
  • عالی، ابوالفضل و علیرضا خسروزاده. (1385). سفال­های دوره ساسانی تا ...
  • علیان، علمدار. (1386). گزارش بررسی باستان­شناسی منطقه پاکوه نائین. اصفهان. ...
  • غلامی، جهانپور؛ یدالله حیدری باباکمال، و مریم شاداب­فر (1392). نگرشی ... [مقاله ژورنالی]
  • قدیانی، عباس. (1387). تاریخ فرهنگ تمدن ایرانی در دوره ساسانی. ...
  • کریستن سن، آرتور. (1390). ایران در زمان ساسانیان. ترجمه رشید ...
  • گدار، آندره (1375). آثار ایران. ترجمه ابوالحسن سروقد مقدم. مشهد: ...
  • لباف­خانیکی، میثم (1387). جغرافیای اداری-سیاسی نیشابور در دوره ساسانی بر ...
  • لباف خانیکی، میثم. (1391). مقدمه­ای بر جغرافیای اداری سیاسی ایران ... [مقاله ژورنالی]
  • لباف­خانیکی، میثم. (1387). سفال ساسانی شمال شرق ایران (طبقه­بندی، مقایسه و تحلیل ...
  • لسترنج،گای. (1367). جغرافیای تاریخی سرزمین­های خلافت شرقی. ترجمه محمد عرفان. ...
  • مارکوارت، یوزف. (1373). ایرانشهر بر مبنای جغرافیای موسی خورنی. ترجمه ...
  • محمدی­فر، یعقوب و الناز طهماسبی. (1393). طبقه­بندی سفال ساسانی دره ...
  • مزداپور، کتایون. (1394). ادیان و مذاهب ایران باستان. تهران: سمت. ...
  • مقدسی، ابوعبدالله محمد بن احمد. (1361). احسن التقاسیم فی معرفه ...
  • نامجو، عباس. (1392). بناهای چهارتاقی ایران. تهران: جهاد دانشگاهی. ...
  • نصرالله­زاده، سیروس (1385).کتیبه­های پهلوی کازرون. تهران: کازرونیه. ...
  • نولدکه، تئودور، (1378). تاریخ ایرانیان و عر­بها در زمان ساسانیان. ...
  • ب. منابع لاتین ...
  • Adams,robert mec(1970) Tell Abū Sarīfa : a Sassanian-Islamic ceramic sequence ...
  • Azarnoush, M. (1994) The Sasanian Manor House at Hajiabad Iran, ...
  • Davodzadeh,M(1972) Geoligy and petrography of the Area North of Nain ...
  • Keall, Edwaed J, and Margurite J. Keaal(1981) The qaleh-I Yazddigird ...
  • Keliss(1987) Cal Tarkhan Sodotlich von Rey , AMI 20: pp ...
  • نمایش کامل مراجع