پهنه بندی توزیع رسوب در مخزن سد علویان با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی

یکی ازمسائل و معضلات جدی در بهرهبرداری پایدار از خاک فرسایش است که اثرات آن به طور مستقیم درکاهش حاصلخیزیوهدررفت خاک، برهم خوردن امنیت غذایی، گرفتگی و انسداد مجاری آبیاری، پرشدن مخازن سدها، آبراهه ها و رودخانه ها، گل آلودکردنآب رودخانه ها و کاهش کیفیت آن، قابل لمس و مشاهده میباشد. تجمع رسوب در مخزن سدها موجب کاهش ظرفیت ذخیره و در نتیجهمحدود شدن عمر مفید آنها می شود. سد علویان بر روی رودخانه صوفی چای احداث گریده و در سال 1374 به بهره برداری رسیده استمطالعه موردی این تحقیق می باشد هدف کلی از تحقیق، بررسی نحوه توزیع رسوب در مخازن سدها به کمک قابلیت های سیستم اطلاعاتجغرافیایی و هدف کاربردی بهره گیری از این قابلیت بر اساس پهنه بندی و توزیع رسوب حوزه بالادست در مخزن سد در طول دو سال1383 و 1394 میباشد. نقاط ارتفاعی محدوده مخزن برای سالهای مذکور استخراج شدند و مدل های رقومی ارتفاعی مخزن به صورتجداگانه برای سالهای 1383 و 1394 تهیه شدند. مقدار حجم رسوب محاسبه شده با استفاده از نرم افزار Arc GIS حدود 2 میلیون مترمکعب می باشد. نتایج محاسبات بیانگر این است که پس از طی 50 سال، حجم رسوبات انباشته شده در مخزن به حدود 9/5 میلیونمترمکعب بالغ میشود که تقریبا معادل 17 درصد ظرفیت مفید مخزن است. نقشه ارتفاع رسوب بدست آمده از نرم افزار، نحوه پراکندگیو پهنه بندی رسوب در مخزن سد را نشان می دهد به طوری که رنگ زرد تیره بیانگر مقدار رسوب بیشتر در آن مناطق می باشد.

کلیدواژه ها:

سد علویان ، سیستم اطلاعات جغرافیایی ، عمر مفید سد ، پهنه بندی رسوب