بررسی اثر سرعت باد در کارایی مدل هارگریوز در برآورد تبخیر تعرق مرجع

برآورد دقیق تبخیروتعرق (ET) به عنوان یکی از مولفه های اصلی چرخه هیدرولوژی، دارای اهمیت فراوانی در برنامه ریزیآبیاری، مدیریت منابع آب، شبیه سازی تولید محصولات کشاورزی و بهبود کارایی مصرف آب در گیاهان است. جامع ترینمدل ارائه شده برای برآورد (ET(O در سال های اخیر مدل پنمن مانیث فائو (FPM) است. مشکل بزرگ این مدل نیاز بهمتغیرهای متعدد هواشناسی است. کارشناسان فائو در شرایط کمبود متغیرهای هواشناسی استفاده از مدل هارگریوز راتوصیه نموده اند. در این پژوهش کارایی مدل هارگریوز در رابطه با میانگین سرعت باد موردبررسی قرار میگیرد. ابتداایستگاه هایی با متغیرهای مورد نیاز مدل FPM در پنج نوع آب وهوای ایران (بر اساس شاخص خشکی یونسکو) در نظرگرفته شد. مدل FPM به عنوان مرجع مقایسه و معیارهای NRMSE جهت صحت سنجی مورداستفاده قرار گرفت. نتایجنشان داد در آب وهوای خیلیخ شک ایران در محدوده میانگین سرعت باد از 93 / 1 تا کمتر از 27 / 2 متر بر ثانیه مدلهارگریوز قابل توصیه است. برای تصمیم گیری قطعی در سرعت های کمتر از 93 / 1 متر بر ثانیه به داده های دیگر کشورهانیاز است. در آبوهوای خشک هیچ روند خاصی بین میانگین سرعت باد و مدل هارگریوز وجود ندارد. در آب وهواینیمه خشک در محدوده سرعت باد روزانه 64 / 0 تا 78 / 3 از 30 ایستگاه فقط 4 ایستگاه مدل هارگریوز کارایی نداشت کهدلیل خاصی برای آنها یافت نشد. در مجموع برای آب وهوای نیمه خشک مدل قابل توصیه است. درآب وهوای نیمهمرطوب ایران با میانگین سرعت باد 04 / 1 تا 83 / 1 متر بر ثانیه مدل هارگریوز برای تمام ایستگاه های موجود قابل قبولبوده است. درآب و هوای مرطوب شمال ایران با میانگین سرعت باد بین 17 / 1 تا 64 / 1 متر بر ثانیه (تا ارتفاع 23 مترازسطح دریا) مدل هارگریوز نتایج قابل قبول داشته است. در ایستگاه مریوان (شمال غرب) با ارتفاع 1287 متر مدل کارایینداشت. جهت روند یابی قطعی مناطق مرطوب مرتفع نیاز به مطالعه بیشتر با داده های سایر کشورها می باشد.

کلیدواژه ها:

آب و هوا ، سرعت باد ، شاخص خشکی (I(A)) ، مدل پنمن- مانیث فائو (FPM)