مبانی نظری اجتماعی شدن نظام سلامت

ظهور و به بار نشستن طب مدرن در اروپا که مقارن با انقلاب صنعتی شروع شد، با اقتباس از مفاهیم دنیای صنعت، بدن انسان را نیز همچون ماشینی مکانیکی تصویر و تصور کرد که میکروارگانیسمها فعالیت و نظم آن را دچار اختلال کرده و مداخلات دارویی نظم از دست رفته را به سامان می آورند. این برداشت از سلامت و بیماری که به مدد پیشرفت فناوری، وسیعتر و عمیقتر هم شد، مدلی از سلامت را عرضه کرد که طی دو قرن به درختی تنومند تبدیل شده و زیرساخت فکری و فلسفی اکثریت قریب به اتفاق مراکز آموزش پزشکی و نظامهای مراقبت از سلامت را در کشورهای مختلف تشکیل داده است. این مدل سلامت به تبع اجزاء تشکیل دهنده آن، مدل بایومدیکال نام گرفت.پدیده صنعتی شدن و به تبع آن گسترش شهرنشینی، زندگی ماشینی و اثرات آن بر زندگی فردی و اجتماعی، کارآمدی مدل بایومدیکال را در تحلیل و توجیه برخی پدیده های مرتبط با سلامت و بیماری در جوامع صنعتی را مورد تردید قرار داد. اولین واکنش نظری به کاستیهای مدل بایومدیکال، معرفی مدل بایوسایکوسوشال در دهه هفتاد قرن گذشته میلادی بود. مدلی که، به وضوح، به نقش عوامل اجتماعی و روانی در پدیده سلامت و بیماری توجه داشت.در حال حاضر، این مدل از سلامت، در بعضی از کشورها زیربنای نظری آموزش پزشکی و نظاممراقبت از سلامت راتشکیل داده است.گرچه تاسیس وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، در سال 1364، فرصت مناسبی برای تجمیع بخشهای آموزش پزشکی و نظام مراقبت از سلامت فراهم آورد، ولی به نظر میرسد این تجمیع بدون توجه به لزوم همخوانی زیرساخت نظری (مدل سلامت) بخشهای آموزش پزشکی و نظام مراقبت از سلامت صورت گرفته باشد. موضوعی که، بنا به شواهد و قرائن، هنوز به صورت مبنایی در نظر و عمل مورد توجه قرار نگرفته است.