تحلیلی بر مولفه های تاثیرگذار در ماندگاری معماری بازارهای تاریخی ایران (مطالعه موردی: بازار تاریخی تبریز)

پدیده­های ماندگار در طول زمان می­مانند و بار می­گیرند و به بخشی از خاطرات جمعی تبدیل می­شوند. ماندگاری، بیان نوعی تداوم تاریخی و به دنبال آن تداوم فرهنگی است. عوامل مختلفی بر ماندگاری پدیده­ها اثرگذار است که هدف از این تحقیق شناسایی این عوامل در معماری با تاکید بر معماری بازار تبریز است. روش تحقیق در مطالعه­ حاضر توصیفی – تحلیلی و ترکیبی از روش های کیفی – کمی است که به منظور جمع آوری اطلاعات از روش اسنادی – میدانی (مشاهده، مصاحبه و پرسشگری) استفاده شده است. یافته های تحقیق حاکی از آن است که عوامل موثر بر ماندگاری معماری بازار تبریز با توجه به مولفه­های مورد بررسی به ترتیب مولفه­های معنا و هویت، کارکردی و عملکردی و در نهایت کالبدی بوده­اند. همچنین در این رویکردها بیشترین تاثیرگذاری مربوط به متغیرهای منحصر به ­فرد بودن اثر (فرم زیبا، خلاقیت و نوآوری اثر، اثرگذاری مطلوب)، خاطره­انگیزی و ایجاد حس تعلق به فضا، ترکیب با سایر فضاها و عملکردها (وجود کاربری­های ترکیبی) و کیفیت حضور انسان در مکان بوده است. همچنین نتایج نشان می دهد که چرخه­های تکاملی اجتماعی – فرهنگی، اقتصادی و سیاسی نظیر ارزش ها، آداب و رسوم، تغییر در تعاملات اجتماعی و روابط اقتصادی و نظام سیاسی حاکم بر جامعه نیز بر ماندگاری معماری بازار تبریز اثرات مختلف مثبت و منفی گذاشته اند.

کلیدواژه ها:

ماندگاری ، معنا و هویت ، عملکرد ، کالبد ، بازار تاریخی تبریز