تحلیل قرآنی نظام حقوق معاهدات در دوران جاهلیت مدرن

دولت ها در جهان معاصر روابط قراردادی خود را بر اساس مقررات بین المللی موسوم به نظام حقوق معاهدات سامان می بخشند. این نظام حقوقی پس از دوران استعمار و روابط ظالمانه آشکار میان ابرقدرت ها و دولت های کوچک شکل گرفت و ظاهرا قواعد آن برای دولت ها (اعم از کوچک و بزرگ) شخصیت حقوقی برابر و مبتنی بر اصل تبادل منافع یکسان در نظر می گیرد.با این همه تفسیر رایج و مقبول از این مقررات در محاکم بین المللی و دیگر نهادهای حقوقی بر اساس نظریه اثبات گرایی حقوقی است که کمتر روابطی عادلانه میان کشورها جاری می گردد. دلیل این گونه روابط ظالمانه نفی ارزش های حقوقی از قواعد است که پیش فرض اصلی این نظریه حقوقی می باشد.از سوی دیگر قرآن کریم در راستای تحقق هدف اصلی خویش که همانا هدایت و رهنمونی انسان به حیات طیبه است قواعد حقوقی از جمله مقررات در روابط قراردادی را آمیخته با ارزش های اخلاقی تشریع می نماید. چنان که قاعده وفای به عهد در آیات فراوان این کتاب الهی همواره با قیدی اخلاقی(ایجابی یا سلبی) عجین گردیده است.(فما استقاموا لکم فاستقیموا لهم) (فاوفواان االله یحب الکیل المتقین)( توبه/والمیزان7 و لا تبخسوا النﱠاس اشیاءهم و ض بعد اصلاحها× ذلکم خیر لکم ان کنتم مومنین) اعراف(85/البته این رهیافت الهی تنها امر بر رعایت صرف فضائل اخلاقی و یا نهی از رذائل نیست بلکه این قیود در تعیین و تحدید قلمرو تعهدات بین المللی بر اساس اصل عدالت تاثیر گذار می باشند.

کلیدواژه ها:

قرآن کریم ، جاهلیت مدرن ، بی عدالتی در روابط قراردادی دولت ها ، نظام حقوق معاهدات ، قیود اخلاقی ، قلمرو تعهدات بین المللی.