پهنه بندی پتانسیل ناپایداری شیب های سنگی معدن مس سونگون بر اساس فرآیند تحلیل - شبکه ای (ANP) و سلسله مراتبی AHP

پهنه بندی معادن روباز روشی سریع برای ارزیابی مخاطرات زمین شناسی است و به طراحان و مهندسین اجرایی کمک میکند که قبل از اجرای طرح، نسبت به پیشبینی و اجرای تمهیدات الزم برای پایدارسازی و تحکیم مناطق با پتانسیل ناپایداری و مخاطره آمیز اقدام نموده ایمنی را افزایش و هزینه های معدن را کاهش دهند.معدن مس سونگون در استان آذربایجان شرقی در 45 کیلومتری شمال شهرستان ورزقان قرار دارد. مطالعه ناپایداری شیبهای سنگی و پله های استخراج این معدن به دلیل تکتونیزه بودن منطقه و استخراج روزانه سنگ معدن با استفاده از آتشباری، از اهمیت ویژهای برخوردار است. در این تحقیق برای پهنهبندی مناطق با پتانسیل ناپایداری از روشهای تحلیل شبکهای )Analytical Network Process( و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی )Analytic Hierarchy Process( و با استفاده از نرم افزارهای Super Decisions، Expert Choice و ArcGIS استفاده شده است به نحوی که اب4تدا معیارهای اصلی دخیل در ناپایداری شیبهای سنگی و پله های استخراج شامل زمین ساختاری، مقاومت فشاری تک محوری، وضعیت آب زیرزمینی درزه ها، مورفولوژی و درجه دگرسانی انتخاب و با تشکیل ماتریس مقایسه زوجی امتیازدهی شدند و زیرمعیارها و گزینه های تعیین شده برای هرکدام از معیارهای اصلی بر پایه میزان اهمیت آنها و به روش مجموع سطری وزندهی شدند. سپس با تلفیق لایه های اطلاعاتی مختلف در محیط ArcGIS، محدودهی معدن از لحاظ پتانسیل ناپایداری شیب های سنگی در سه دسته کم، متوسط و زیاد پهنه بندی گردید. با توجه به نتایج بدست آمده، مناطق غربی، جنوبی، جنوب شرقی و بصورت پراکنده قسمتی از شمال محدودهی معدن بویژه در پله های استخراج پتانسیل وقوع ناپایداری بیشتر است که با شواهد میدانی مطابقت نسبی دارد و برای این مناطق ارائهی راهکار بهینه به منظور پیشگیری از خطرات احتمالی ضروری می باشد.

کلیدواژه ها:

ناپایداری ، شیبهای سنگی ، تحلیل سلسله مراتبی )AHP( ، تحلیل شبکه ای )ANP( ، معدن سونگون ،