بررسی و تعیین عوامل و راهبردهای استقرار و نهادینه سازی نظام تجاری سازی دستاوردهای فن آورانه (مورد مطالعه: مراکز تحقیقات و آموزش کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی)

به واسطه هزینه ­بر بودن فعالیت های تحقیقاتی و آموزش­های مهارتی کشاورزی، عدم توجه به تجاری سازی فن آوری ها و دستاوردهای پژوهشی نوعی فرصت سوزی تلقی می­شود. تحقیق حاضر با هدف شناخت عوامل داخلی و خارجی تاثیرگذار و مهم ترین راهبرد­های استقرار و نهادینه ­سازی نظام تجاری­سازی دستاوردهای فن آورانه در مراکز تحقیقات و آموزش کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی به روش پیمایشی و با استفاده از الگوی سواتانجام شد. مدرسین و اعضای هیات علمی که در پنج سال گذشته حداقل دارای دو طرح پژوهشی بودند، جامعه آماری تحقیق را تشکیل دادند. اعتبار ظاهری ابزار سنجش با اخذ نظرات 10 نفر از کارشناسان و پایایی آن نیز با اندازه گیری ضرایب کرونباخ آلفا تایید شد. یافته­ها نشان داد که جمع ضرایب نهایی عوامل داخلی کمتر از صفر (763/0-) است. در محیط درونی مراکز، ضعف ها حاکم بوده و نقش آن ها در استقرار نظام تجاری ­سازی در مراکز مورد بررسی، بیش از نقاط قوت آن ها می باشد. کمبود زیرساخت های فنی توسعه فن آوری، وابسته بودن شدید مراکز آموزشی و پژوهشی دولتی به اعتبارات دولتی، نبود تعامل مناسب بین مراکز و بخش خصوصیبه ترتیب جدی ترین نقاط ضعف مراکز در فرآیند فوق می باشند.نتایج تحلیل فضای بیرونی مراکز نشان داد که جمع ضرایب نهایی عوامل بیرونی کمتر از صفر (0/857-) بوده و در محیط بیرونی بیش از فرصت­ها، تهدیدها حاکم هستند. در این میان بیشترین تهدیدها عبارتند از: کمتر از 2 درصد تولید ناخالص داخلی بودن اعتبارات پژوهشی تخصیصی کشور، بی ثباتی شرایط اقتصادی، اختلال در روابط بین ­المللی و محدودیت اعتبارات آموزش ضمن خدمت سازمان ها. به طور کلی موقعیت مراکز مورد مطالعه در شرایط اتخاذ راهبردهای تدافعی قرار دارد. اهم راهبردهای تدافعی عبارتند از: ایجاد ساختار سازمانی قوی و مطلوب با ردیف اعتباری و پست­ های سازمانی مناسب برای مدیریت متعالی نظام تجاری ­سازی در مراکز با حذف یا ادغام برخی واحدهای سازمانی کنونی، توسعه و تجهیز و همراهی با استانداردهای جهانی مزارع، آزمایشگاه ­ها و کارگاه­ های آموزشی-پژوهشی مراکز، حمایت دولت از بخش خصوصی برای خرید دستاوردهای فن آورانه بومی از مراکز، استفاده حداکثری از پتانسیل مراجع قانونی برای تصویب قوانین حامی مدرسین و محققین تولیدکننده دستاوردهای تجاری­سازی شده و درآمدزا از جمله سخت­گیری در حفظ مالکیت فکری ایده­ها و نوآوری­ ها، حضور مستمر در بازار فن آوری کشاورزی ملی و بین ­المللی و برگزاری رویدادهای شتاب، ایده تاب و استارتاپ.

کلیدواژه ها:

نظام تجاری سازی ، دستاوردهای فن آورانه ، مراکز تحقیقات و آموزش کشاورزی ، الگوی سوات