ریشه زایی قلمه های ساقه پیچ امین الدوله (Lonicera japonica L.) تحت تیمار ترکیبات طبیعی و شیمیایی

سابقه و هدف: پیچ امین الدوله با نام علمی Lonicera japonica L. گیاهی زینتی ارزشمند از گروه پیچ ها و بالارونده ها و با کاربرد بسیار وسیع در فضای سبز می باشد. بنابراین تولید آن در مدت زمان کمتر و با کیفیت بهتر از نظر تجاری بسیار حائز اهمیت می باشد. یکی از اقدامات مهم در تسریع فرآیند تولید گیاهان، بهبود سرعت ریشه دهی گیاهان و کوتاهتر نمودن این مرحله رشدی می باشد که در این زمینه از ترکیبات شیمیایی و روش های گوناگونی نیز استفاده می شود. امروزه استفاده از مواد طبیعی به عنوان جایگزین مواد شیمیایی در بهبود ریشه زایی قلمه های گیاهان زینتی مورد توجه است که در برخی موارد اثرگذاری بهتر و موثرتر این ترکیبات نسبت به ترکیبات شیمیایی نیز مشاهده شده است. این پژوهش با هدف بررسی تاثیرگذاری برخی ترکیبات طبیعی (آلی) در مقایسه با ترکیب ریشه زایی متداول و شیمیایی IBA بر افزونش قلمه های ساقه پیچ امین الدوله صورت گرفت. همچنین به بررسی اثر قرص های هورمونی نیز بر فرآیند ریشه زایی این گیاه پرداخته شد. مواد و روش ها: این آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی با 25 تیمار در قلب 6 گروه تیماری شامل هورمون اسید ایندول بوتیریک (IBA)، قرص آسپرین، قرص ال دی، عسل طبیعی، شیره انگور و صمغ عربی هر کدام در 4 غلظت در مقایسه با شاهد (آب مقطر) در 5 تکرار با 5 قلمه در هر تکرار در گلخانه مرکز تحقیقات کشاورزی گرگان و آزمایشگاه باغبانی در سال 1395 انجام شد. صفات ریشه زایی شامل درصد ریشه-زایی، تعداد ریشه اولیه و ثانویه، طول ریشه اولیه، وزن تر و خشک ریشه و همچنین درصد زنده مانی قلمه های پیچ زینتی امین الدوله در این آزمایش اندازه گیری شد. یافته ها: بر اساس نتایج بدست آمده، تیمارهای طبیعی و شیمیایی بر صفات ریشه زایی پیچ امین الدوله در سطح 1% اثر معنی داری داشتند. در بین تیمارهای مورد بررسی، بهترین و بیشترین کمیت و کیفیت ریشه ها توسط تیمارهای 1000 میلی گرم در لیتر هورمون ایندول بوتیریک اسید و 60% عسل طبیعی مشاهده شد. بررسی جداگانه سایر تیمارهای طبیعی و شیمیایی نیز نشان داد که غلظت های 20% صمغ عربی، 20% شیره انگور، 5/0 قرص در لیترآسپرین (معادل 40 میلی گرم در لیتر) و 2 قرص در لیتر ال دی (معادل 36/0 میلی گرم در لیتر) بهترین نتایج را در ریشه زایی قلمه های پیچ امین الدوله در مقایسه با سایر غلظت های بکاررفته و نیز شاهد نشان دادند. نتیجه گیری: با توجه به اثرات مطلوب ترکیبات طبیعی همچون عسل طبیعی بر ریشه زایی قلمه های پیچ امین الدوله، با درنظرگرفتن صرفه اقتصادی، سلامت و نقش موثر این ترکیبات در کشاورزی ارگانیک، استفاده از ترکیبات طبیعی در اولویت بوده و به عنوان جایگزینی برای ترکیب شیمیایی IBA پیشنهاد می گردد. همچنین بهترین غلظت های سایر تیمارها نیز به دلیل برتری معنی دار نسبت به شاهد و نقش مثبتی که در تسریع فرآیند ریشه زایی دارند، قابل استفاده می باشند.

کلیدواژه ها:

پیچ امین الدوله ، ایندول بوتیریک اسید ، عسل ، ریشه زایی