اولویت بندی شاخص های اکولوژیکی، اقتصادی و اجتماعی پارک های ملی با استفاده از تکنیک های تصمیم گیری چند معیاره (Entropy ، SAW و TOPSIS)

پارک های ملی نقشی اساسی در حفاظت اکوسیستم های طبیعی در سطح ملی و جهانی دارد از اینرو تعیین و اولویت بندی معیارها و شاخص های اکولوژیکی، اقتصادی و اجتماعی جهت ارزیابی پارک های ملی حائز اهمیت فراوان می باشد. لذا در این مقاله، از پرسشنامه های دلفی به منظور شناسایی معیارها و شاخص های اکولوژیکی، اقتصادی و اجتماعی حایز اهمیت در ارزیابی پارک های ملی و از تکنیک آنتروپی به منظور محاسبه وزن آنها استفاده شده است. در ادامه از تکنیک های مناسب تصمیم گیری چند شاخصه مانند SAW وTOPSIS برای اولویت بندی معیارها و شاخص های اکولوژیکی، اقتصادی و اجتماعی پارک های ملی استفاده گردیده است. تجزیه و تحلیل یافته های پژوهش با استفاده از روش دلفی، 129 شاخص و 7 معیار را از جنبه های اکولوژیکی، اقتصادی و اجتماعی برای پارک های ملی شناسایی نموده است که بعد از بومی سازی 89 شاخص که شامل 67 شاخص اکولوژی، 7 شاخص اقتصادی و 15 شاخص اجتماعی ارائه شد. نتایج وزن دهی معیارها از طریق تکنیک Entropy نشان داد که معیار عملکردهای زیست محیطی و حمایتی با وزن (228161/0)، حفاظت از تنوع زیستی با وزن (168609/0)، حفظ، توسعه عملکرد شرایط اجتماعی با وزن (148688/0) و ظرفیت و عملکرد تولید با وزن (109170/0) به ترتیب بیشترین وزن را به خود اختصاص داده اند و نتایج اولویت بندی معیارها با تکنیک های TOPSIS و SAW نشان داد معیار عملکردهای زیست محیطی و حمایتی و حفاظت از تنوع زیستی از جنبه اکولوژیکی اولویت بالاتری را در قیاس با سایر معیارها دارند. مقایسه نتایج حاصل از دو روش در این تحقیق مبین این است که تکنیک TOPSIS نسبت به SAW نتایج منطقی تر و نزدیکتر به واقعیت را ارائه می کند. پارک های ملی نقشی اساسی در حفاظت اکوسیستم های طبیعی در سطح ملی و جهانی دارد از اینرو تعیین و اولویت بندی معیارها و شاخص های اکولوژیکی، اقتصادی و اجتماعی جهت ارزیابی پارک های ملی حائز اهمیت فراوان می باشد. لذا در این مقاله، از پرسشنامه های دلفی به منظور شناسایی معیارها و شاخص های اکولوژیکی، اقتصادی و اجتماعی حایز اهمیت در ارزیابی پارک های ملی و از تکنیک آنتروپی به منظور محاسبه وزن آنها استفاده شده است. در ادامه از تکنیک های مناسب تصمیم گیری چند شاخصه مانند SAW وTOPSIS برای اولویت بندی معیارها و شاخص های اکولوژیکی، اقتصادی و اجتماعی پارک های ملی استفاده گردیده است. تجزیه و تحلیل یافته های پژوهش با استفاده از روش دلفی، 129 شاخص و 7 معیار را از جنبه های اکولوژیکی، اقتصادی و اجتماعی برای پارک های ملی شناسایی نموده است که بعد از بومی سازی 89 شاخص که شامل 67 شاخص اکولوژی، 7 شاخص اقتصادی و 15 شاخص اجتماعی ارائه شد. نتایج وزن دهی معیارها از طریق تکنیک Entropy نشان داد که معیار عملکردهای زیست محیطی و حمایتی با وزن (228161/0)، حفاظت از تنوع زیستی با وزن (168609/0)، حفظ، توسعه عملکرد شرایط اجتماعی با وزن (148688/0) و ظرفیت و عملکرد تولید با وزن (109170/0) به ترتیب بیشترین وزن را به خود اختصاص داده اند و نتایج اولویت بندی معیارها با تکنیک های TOPSIS و SAW نشان داد معیار عملکردهای زیست محیطی و حمایتی و حفاظت از تنوع زیستی از جنبه اکولوژیکی اولویت بالاتری را در قیاس با سایر معیارها دارند. مقایسه نتایج حاصل از دو روش در این تحقیق مبین این است که تکنیک TOPSIS نسبت به SAW نتایج منطقی تر و نزدیکتر به واقعیت را ارائه می کند.

کلیدواژه ها:

تصمیم گیری چند معیاره ، Entropy ، SAW ، TOPSIS ، پارک ملی