ارزیابی تناسب اراضی شهرستان آق قلا (استان گلستان) جهت تولید جو در شرایط دیم با استفاده از سامانه ی اطلاعات جغرافیایی(GIS)

در این تحقیق به منظور استعدادسنجی اراضی کشاورزی شهرستان آق قلا ( استان گلستان) جهت تولید جو دیم، از رهیافت سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) استفاده شد. بدین منظور لایه های محیطی منطقه مورد مطالعه، جمع آوری و نقشه های موضوعی مورد نیاز تهیه شد، که شامل 17 نقشه از جمله نقشه شیب، ارتفاع از سطح دریا، بارش سالانه، دمای بیشینه، دمای کمینه، دمای متوسط و برخی عناصر پر مصرف و کم مصرف خاک بود. جهت استخراج اوزان متغیر های محیطی از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) کمک گرفته شد. سپس لایه های رقومی عوامل محیطی در محیط GIS با اختصاص وزن AHPروی هم گذاری و تلفیق شدند. در ادامه انطباق لایه ی نهایی با نیازهای بوم-شناختی گیاه مورد نظر صورت گرفت و در چهار طبقه بسیارمستعد، مستعد، نیمه مستعد و نامستعد برای کشت جو دیم پهنه-بندی شد. نتایج نشان داد که به ترتیب 5/27 و 1/32 درصد اراضی کشاورزی این شهرستان برای کشت جو بسیارمستعد و مستعد هستند. مقدار بارش در این پهنه ها حدود 400 میلی متر و بیشتر از آن بود و همچنین از نظر حاصلخیزی خاک در سطح مطلوبی قرار داشتند. پهنه های مستعد بیشتر در قسمت جنوبی شهرستان مشاهده شدند. اراضی نیمه مستعد و غیر مستعد نیز از مرکز تا شمال محدوده زراعی شهرستان قرار گرفتند. از دلایل عدم تطبیق این اراضی با نیازهای محیطی مورد نیاز گیاه جو، میزان اندک بارش و نامناسب بودن برخی متغیر های خاک مانند pH و شوری بالا، بافت نامناسب، پتاسیم و کلسیم بالا، فسفر، آهن، و ماده آلی پایین و نیز جهات شیب نامناسب می باشد.

کلیدواژه ها:

تناسب اراضی ، جو دیم ، سامانه ی اطلاعات جغرافیایی (GIS) ، آق قلا ، استان گلستان