استفاده از آنالیز خط مرزی در مطالعات خلا عملکرد: مطالعه موردی گندم در گرگان

سال انتشار: 1394
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 444

فایل این مقاله در 19 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

این مقاله در بخشهای موضوعی زیر دسته بندی شده است:

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_EJCP-8-4_010

تاریخ نمایه سازی: 11 آبان 1398

چکیده مقاله:

سابقه و هدف:نظر به افزایش پیش رو در جمعیت جهان و نگرانی فزآینده از امنیت غذایی آینده، خلا عملکرد و رفع آن به عنوان یکی از زمینه‎های داغ تحقیقاتی در علوم زراعی در آمده است. تخمین میزان خلا عملکرد و تعیین عوامل به وجود آورنده‎ی آن مستلزم به کارگیری روش‎های مناسب می‎باشد. آنالیز خط مرزی یک روش آماری است که به کمک آن می‎توان واکنش عملکرد به یک عامل محیطی یا مدیریتی را در شرایطی که سایر عوامل نیز متغیر هستند و ثابت نشده‎اند، کمی نمود. در واقع روش آنالیز خط مرزی پاسخ عملکرد به عامل مورد نظر را در شرایطی که سایر عوامل مناسب باشند، مشخص می‎کند. اهداف تحقیق حاضر معرفی آنالیز خط مرزی به عنوان یک آنالیز کاربردی در مباحث خلا عملکرد گیاهان زراعی و استفاده از این روش جهت تعیین همزمان بهترین مدیریت ها و برآورد پتانسیل‎ها و خلا عملکرد گندم در گرگان بوده است.مواد و روش ها:با نمونه برداری از مزارع کشاورزان و کمک این روش می‎توان عملکرد پتانسیل و نیز دلایل خلا عملکرد و اهمیت هر عامل در خلا را مشخص ساخت. در این مقاله با به کارگیری داده‎های حاصل از 95 مزرعه گندم طی سال‎های زراعی 87-1386 و 88-1387 در منطقه گرگان، نحوه به کارگیری این روش توضیح داده شده است. در تحقیق حاضر بدون در نظر گرفتن اطلاعات مربوط به خاک مزارع و همچنین اطلاعات گیاهی، تنها به بررسی تاثیر عوامل مدیریتی پرداخته شد. عوامل مدیریتی مورد بررسی شامل میزان کود نیتروژن (N) مصرفی (به صورت پایه و سرک)، مقدار کود فسفر (P2O5)، مقدار کود پتاس (K2O)، تعداد دفعات آبیاری، تراکم بوته و تاریخ کاشت بودند.یافته ها:با رسم پراکنش داده های عملکرد در مقابل متغیرهای مختلف مدیریتی، بالاترین عملکرد ها در سطوح مختلف هر نهاده یا مدیریت خاص انتخاب شد. نتیجه حاصله این بود که درحالی که متوسط عملکرد کشاورزان 4700 کیلوگرم است، آن‎ها می‎توانند با بهبود مدیریت زراعی به عملکرد 6200 کیلوگرم در هکتار دست یابند و برای این منظور اقدامات زیر مد نظر قرار گیرد: 1) مصرف حداقل 96 کیلوگرم کود نیتروژن در هکتار که 73 کیلوگرم آن به صورت سرک باید داده شود، 2) مصرف حداقل 31 کیلوگرم کود فسفر و 40 کیلوگرم کود پتاس به صورت K2O در هنگام کاشت، 3) حداقل دو نویت آبیاری،4) تراکم بوته بین 182 تا 447 در مترمربع و 5) کشت در اوایل آذر ماه و یا قبل از آن.نتیجه‎گیری:استفاده آنالیز خط مرزی در مطالعات خلا عملکرد می‎تواند به روشنی پاسخ‎های عملکرد به عوامل مدیریتی را نشان داده و پتانسیل‎های ممکن را محاسبه کند. تفسیر نتایج این آنالیز بسیار ساده و روشن است. همچنین به نظر می‎رسد این آنالیز نیاز به آزمایشات معمول مزرعه‎ای را کاهش داده و برای طراحی آزمایشات مزرعه‎ای جدید سرنخ‎های خوبی را در اختیار بگذارد. در صورتی که اینگونه مطالعات میدانی به صورت گسترده و طی چندین سال برای گیاهان زراعی مهم صورت بگیرد می توان بیشتر از توانایی اینگونه آنالیزها جهت پیدا کردن راه‎های افزایش تولید استفاده کرد. توصیه می‎شود آنالیز خط مرزی به عنوان یک آنالیز کاربردی در مطالعات خلا عملکرد گیاهان زراعی مورد استفاده قرار بگیرد.

کلیدواژه ها:

نویسندگان

امیر حجارپور

دانشجوی دکتری اکولوژی گیاهان زراعی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

افشین سلطانی

هیت علمی گروه زراعت دانشگاه گرگان

بنیامین ترابی

هیت علمی گروه زراعت دانشگاه گرگان