مدل سازی برهمکنش دزهای علف کش و کود نیتروژن بر تولید زیست توده گیاه زراعی و علف های هرز در تداخل چندگانه گندم- گونه های علف هرز

چکیده سابقه و هدف: درک برهمکنش بین رقابت گیاه زراعی- علف های هرز و دز علف کش در بسیاری موارد ممکن است به توصیه کاهش مصرف یک علف کش منتج شود که هم از نظر زیست محیطی و هم از نظر اقتصادی بسیار حائز اهمیت است. کود نیتروژن نیز هم از طریق تغییر تراکم و زیست توده علف های هرز بر تعادل رقابتی بین گیاهان موثر است و هم از نهاده هایی است که خود باعث آلودگی محیط زیست می شود. ازاین رو، ارزیابی برهمکنش دز علف کش و مصرف کود نیتروژن جهت مدیریت مناسب علف های هرز و دستیابی به عملکرد اقتصادی قابل قبول همراه با کاهش اثرات منفی زیست محیطی ضروری به نظر می رسد. مواد و روش ها: آزمایش مزرعه ای به صورت کرت های خردشده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان انجام شد. کود نیتروژن شامل پنج سطح صفر، 50، 100، 200 و 350 کیلوگرم اوره در هکتار به عنوان کرت اصلی و دز علف کش یدوسولفورون سدیم + مزوسولفورون + مفن پایر دی اتیل در شش سطح صفر، 2/0، 4/0، 6/0، 8/0 و 1 برابر دز توصیه شده (5/1 لیتر در هکتار) به عنوان کرت فرعی در نظر گرفته شد. نیمی از کود نیتروژن به صورت پیش کاشت و نیم دیگر در اواسط مرحله پنجه زنی گندم توزیع شد. چهار هفته پس از سم پاشی (اواخر مرحله پنجه زنی گندم)، نمونه برداری تخریبی با استفاده از کادری با مساحت 25/0 متر مربع از چهار نقطه از هر کرت آزمایشی انجام شد. مجموع زیست توده علف های هرز و گندم در هر کرت پس از سه روز قرار دادن در آونی با دمای 80 درجه سانتی گراد توزین شد. یافته ها: پاسخ زیست توده علف های هرز و گندم به دز علف کش به ترتیب با مدل های دز-پاسخ و سیگموئید توصیف شد و در واکنش به افزایش مصرف کود نیتروژن توسعه یافت. بر مبنای مدل ترکیبی، دز مورد نیاز برای کاهش زیست توده علف های هرز به کمتر از 50 گرم در متر مربع با مصرف 140، 210 و 300 کیلوگرم در هکتار کود اوره به ترتیب 100، 85 و 60 درصد دز توصیه شده پیش بینی شد. همچنین، دستیابی به حدود 700 گرم زیست توده گندم در متر مربع با کاربرد 230 کیلوگرم کود نیتروژن در هکتار به همراه 100 درصد دز توصیه شده علف کش یا کاربرد 270 کیلوگرم کود نیتروژن در هکتار و 60 درصد دز توصیه شده علف کش و یا کاربرد 350 کیلوگرم کود نیتروژن در هکتار با 40 درصد دز توصیه شده علف کش ممکن بود. نتیجه گیری: افزایش توان رقابتی علف های هرز در پاسخ به افزایش مصرف نیتروژن به افت بیشتر زیست توده گندم در سطوح بالاتر مصرف کود منتج شد. کاربرد علف کش در سطوح بالاتر مصرف کود که توان رقابتی علف های هرز در این شرایط بسیار بیشتر از سطوح کم مصرف کود بود، با افزایش بیشتری در زیست توده گندم همراه بود. افزایش نگرانی های زیست محیطی منجر به توسعه نظام های زراعی با ورودی کم (مصرف کم کود و علف کش) شده است. بااین حال، نتایج ما نشان داد که علف های هرزی که در سطوح کم نیتروژن رشد کردند نسبت به علف کش مورد ارزیابی بسیار متحمل تر از بوته های رشد یافته در سطوح بالاتر مصرف کود بودند.