رسوب شناسی و زمین شیمی رسوبات دشت خوزستان با نگرش بر پتانسیل ایجاد ریزگرد

دشت خوزستان در جنوب باختری ایران قرار گرفته و حدود 9/3 درصد از مساحت کشور را در برگرفته است. این منطقه عمدتا بوسیله رسوبات کواترنری با ضخامتی بیش از 300 متر در برخی نواحی، پوشیده شده است. مطالعات رسوب شناسی و زمین شیمی رسوبات علاوه بر تعیین شاخص های ژئوشیمیایی به منظور تعیین منشا احتمالی ذرات، بررسی خصوصیات زمین زیست محیطی عناصر موجود در این ذرات و نقش آنها در آلودگی محیط زیست نیز حائز اهمیت است. در این مطالعه، 71 نمونه رسوب سطحی از دشت برداشت گردید. نمونه ها در آزمایشگاه مورد آنالیز دانه بندی و عنصری قرارگرفت. بررسی های رسوب شناسی نشان داد که اندازه رسوبات در حد گل، گل ماسه ای و ماسه گلی در برخی نقاط با کمی گراول می باشد که غالبا دارای منشا رودخانه ای می باشد، با توجه به پراکنش درصد رس(ذرات زیر 2 میکرون) می توان مناطق دارای پتانسیل ایجاد ریزگرد را شناسایی کرد. بر اساس مطالعات زمین شیمی، سه منشا اصلی برای عناصر موجود در رسوبات دشت خوزستان می توان در نظر گرفت: عناصر As, Be, Cd, Ce, Co, Cr, Cs, Cu, Er, Eu, Ga, Gd, Ge, Hf, La, Li, Lu, Mn, Nb, Nd, Ni, P, Pr, Rb, Sc, Sm, Sn, Ta, Tb, Te, Th, Ti, Tm, U, V, Y, Yb, Zn, Zr با منشا آواری، عناصر Ag, B, Mo, S, Sr با منشا تبخیری و برخی نقاط آلودگی های برجای مانده از جنگ تحمیلی و عناصر Ba, Pb, Se, Dy, Tl, W تحت تاثیر آلودگی های شیمیایی و آلی. نتایج آنالیز فاکتوری نیز تائیدی بر نتایج آنالیز خوشه ای می باشد. نتیجه تغییرات عناصر نادر و نسبت آنها، خاستگاه رسوبی و نزدیک به سطح را، برای سنگ یا رسوبات مادر نمونه های دشت خوزستان تایید می کند

کلیدواژه ها:

دشت خوزستان ، رسوب شناسی ، زمین شیمی رسوبات ، خاستگاه رسوبی ، کانون ریزگرد