روابط متقابل دو گونه قارچ Glomus mosseae و Glomus intraradices با نماتد مولد زخم ریشه چای

نماتد مولد زخم ریشه ی چای (Pratylenchus loosi) در بسیاری از کشورهای چایخیز جهان از جمله سریلانکا، چین، هندوستان، ژاپن بنگلادش و ایران یکی از عوامل خسارتزا محسوب میشود. در این پژوهش، استفاده از دو گونه قارچ میکوریز Glomus mosseae و G. intraradices برای کنترل نماتد مولد زخم ریشه مورد آزمون قرار گرفت. در ابتدا نمونه برداری از باغهای چای لاهیجان، سیاهکل، شفت و فومن در فصل بهار و پاییز صورت گرفت. پس از استخراج نماتد از خاک و ریشه، جمعیت مناسب برای تلقیح آماده شد. جدایه های خالص دو گونه قارچ میکوریز تهیه و تکثیر شدند. آزمون با 10 تیمار و سه تکرار در قالب طرح کاملا تصادفی در ایستگاه تحقیقاتی چای فشالم و در شرایط گلخانه اجرا شد. پس از گذشت چهار ماه و نیم از مایه زنی نماتد، شاخصهای موردنظر ارزیابی گردید. صفات اندازه گیری شده، ارتفاع نهال، وزنتر اندام هوایی، وزن تر ریشه، وزن خشک اندام هوایی،حجم ریشه، جمعیت نماتد در صد گرم خاک، جمعیت نماتد در یک گرم ریشه و تعداد زخم در بیست سانتیمتر از ریشه نهالها بودند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده ها نشان داد که در تمامی تیمارها، شاخصهای اندازه گیری شده با یکدیگر اختلاف معنیدار آماری داشتند. مقایسه میانگین بین تیمارها مشخص کرد که تیمار مایه زنی با Glomus mosseae، مایهزنی با Glomus intraradices در شاخص وزن کل گیاه به ترتیب 59 و 55 درصد افزایش، دارای بهترین تاثیر بودند. کمترین میزان در تیمار نماتد به تنهایی، با میانگین 34 درصد به ثبت رسید. در مورد شاخص آلودگی نماتد، تیمار مایهزنی با نماتد و گونه Glomus mosseae (قارچ دو هفته قبل از نماتد)، مایهزنی با نماتد و گونه Glomus intraradices (قارچ دو هفته قبل از نماتد) به ترتیب با 48 و 39 درصد کاهش جمعیت نماتد در خاک از بهترین نتایج برخوردار بودند. باوجود ثبت اختلاف بین دو قارچ مذکور، این اختلاف ازنظر آماری معنیدار نبود. قارچهای میکوریز مورداستفاده در این پژوهش، علاوه بر اینکه توانایی مطلوبی در کنترل نماتد از خود نشان دادند، باعث اثربخشی مثبت در شاخصهای رشدی گیاه نیز شدند، نکته ای که میتواند در بحث مهار زیستی نماتد زخم ریشه چای مدنظر قرار گیرد.