توان آنتاگونیستی جدایه های تریکودرما در مقابل Fusarium oxysporum f. sp. ciceris در شرایط آزمایشگاه و گلخانه

به منظور بررسی امکان کنترل زیستی بیماری پژمردگی فوزاریومی نخود در اثر Fusarium oxysporum f. sp. ciceris با جدایه های بومی تریکودرما، تعداد 40 جدایه تریکودرما از 67 نمونه خاک جمع آوری شده از مناطق مختلف کشت نخود در استان کرمانشاه جداسازی، خالص سازی و شناسایی شد. این جدایه ها بر اساس مشخصات ریخت شناسی پرگنه، خصوصیات میکروسکوپی و سرعت رشد در دماهای مختلف، به چهار گونه مختلف شامل Trichoderma harzianum، T. longibrachiatum،T. virens و T. asperellum تعلق داشتند. T. harzianum گونه غالب بود و 70 درصد جدایه های به دست آمده متعلق به این گونه بود. پس ازآن T. longibrachiatum با 17/5 درصد جدایه های به دست آمده در رده دوم ازنظر فراوانی قرار داشت. گونه های T. virens و T. asperellum به ترتیب با 7/5 و 5 درصد از جدایه های به دست آمده در رده های بعدی قرار گرفتند. توان آنتاگونیستی همه جدایه ها در ممانعت از رشد شعاعی ریسه های بیمارگر در آزمایش کشت متقابل در شرایط آزمایشگاه مورد ارزیابی قرار گرفت. همه جدایه ها توانایی ممانعت از رشد شعاعی ریسه های قارچ بیمارگر F. oxysporum f. sp. ciceris را در شرایط آزمایشگاه داشتند. میزان بازدارندگی بین 41/31 درصد تا 65/52 درصد متغیر بود. تعداد 8 جدایه که در آزمایشهای کشت متقابل بازدارندگی بیشتری ( 61/09 – 65/52 درصد) در ممانعت از رشد شعاعی جدایه های فوزاریوم داشتند، انتخاب شد و در شرایط گلخانه ازنظر تاثیر بر شاخص های رشد و کاهش آلودگی گیاهچه در رقم حساس JG-62 به روش آغشته سازی بذور و مایه کوبی خاک مورد ارزیابی قرار گرفت. کلیه جدایه های تریکودرما باعث کاهش آلودگی گیاهچه های نخود نسبت به شاهد آلوده گردیدند. بیشترین درصد کاهش بیماری متعلق به جدایه های Trichoderma harzianum KT10 and KT9 و T. longibrachiatum KT8 به ترتیب با 63/15، 62/16 و 62/16 درصد کاهش بیماری بود. این سه جدایه، با اثرات برتر در بازدارندگی رشد میسلیومی بیمارگر در شرایط آزمایشگاه و افزایش ارتفاع و وزن خشک بوته های نخود و کاهش آلودگی به بیماری پژمردگی فوزاریومی در شرایط گلخانه، به عنوان عوامل پادزیست نویدبخش در کنترل بیولوژیک بیماری پژمردگی فوزاریومی نخود انتخاب شدند.