ارزیابی تحمل به شوری در ژنوتیپ های چغندرقند

به منظور ارزیابی 20 توده اصلاحی چغندرقند از نظر تحمل به شوری، آزمایشی در شرایط تنش و بدون تنش شوری در مزرعه ایستگاه تحقیقات کشاورزی میاندوآب در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی طی سال1380 اجرا شد. ارزیابی تحمل به شوری در مزرعه ای با هدایت الکتریکی خاک12 دسی زیمنس برمتر و شوری آب 2/11 دسی زیمنس بر متر و اسیدیته آن 6/7 انجام شد. صفات مختلف زراعی اندازه گیری شده شامل عملکرد ریشه، درصد قند، نیتروژن، سدیم، پتاسیم، و درصد پوشش سبز در مزارع با تنش شوری و بدون آن بوده است. ارزیابی در شرایط گلخانه به صورت آزمایش فاکتوریل در طرح پایه کاملا تصادفی با دو فاکتورA (20 ژنوتیپ) وB  (دو سطح آب مقطر و آب شور با کلرورسدیم با هدایت الکتریکی16 دسی زیمنس بر متر) با مصرف محلول غذایی هوگلند اجرا گردید. صفات درصد جوانه زنی، قدرت جوانه زنی، سرعت جوانه زنی و درصد استقرار در گلخانه اندازه گیری شدند. به منظور تجزیه و تحلیل داده های حاصل از آزمایش گلخانه ای از تبدیل آرکسینوس استفاده گردید. تجزیه واریانس و مقایسه میانگین صفات اندازه گیری شده نشان داد که تنوع زیادی بین ژنوتیپ های ازنظر عملکردریشه، عملکردقند و میزان ناخالصی ها وجود دارد. تنش شوری باعث کاهش عملکردریشه و عملکردقند، به ترتیب 77 و 36درصد و هم چنین کاهش درصد استقرار به میزان 75درصد در ژنوتیپ های مورد مطالعه شد. شاخص نسبت سدیم به پتاسیم به عنوان معیار مناسبی جهت غربال ژنوتیپ های متحمل به شوری در شرایط مزرعه تشخیص داده شد. ارزیابی براساس شاخص تحمل به تنش شوری در شرایط مزرعه نشان داد که توده گرده افشان C3.3(تتراپلویید مولتی ژرم) با شاخص 3/0 و عملکرد 48/25 تن در هکتار تحمل مناسبی در شرایط شوری دارد. در شرایط گلخانه براساس همین شاخص، ژنوتیپ های 14 و 15 به ترتیب با 54/0 و 52/0 و استقرار حدود 50 و 40درصد متحمل ترین ژنوتیپ های گرده افشان در شرایط شوری تشخیص داده شد.

کلیدواژه ها:

تنش شوری ، چغندرقند ، ژنوتیپ ، شاخص تحمل به تنش ، میاندوآب ، نسبت سدیم به پتاسیم