بررسی روش های سازگاری کلون های حاصل از کشت بافت چغندرقند در گلخانه، پایداری پلوییدی و بذرگیری در مزرعه

هدف این تحقیق مقایسه چند روش ریشه زایی سازگاری جوانه های باززایی شده از کشت بافت چغندرقند در شرایط محیطی گلخانه، تولید بذر در مزرعه و بررسی پایداری سطح پلوئیدی کلون های تتراپلویید بود. برای این منظور از دو نوع ریزنمونه قطعات ساقه گل دهنده و جوانه انتهائی گیاهچه بذری جهت تهیه و تکثیر کلون ها در محیط های کشت استفاده شد. سپس سه روش ریشه زایی- سازگاری با استفاده از کلون های حاصل به صورت طرح کرت های خردشده در قالب طرح پایه کرت های کاملا تصادفی مورد بررسی قرار گرفتند. سه روش شامل: 1) ریشه زایی کلون ها در محیط کشت درون شیشه ای، 2) آغشته کردن پایه کلون های فاقد ریشه با پودر هورمونی دست ساز و 3) ریشه دار کردن جوانه ها در روش آبکشت بود. سپس گیاهچه های حاصل از هر روش به گلدان منتقل شد. درصد کلون های سازگارشده از هر روش با نرم افزار SAS تجزیه واریانس شدند. نتایج نشان داد که بین روش اول و دوم اختلاف معنی داری وجود نداشت و هر دو نسبت به روش سوم برتری داشتند. روش دوم به دلیل آن که در آن نیازی به ریشه زایی جوانه ها در درون شیشه نیست، باعث صرفه جوئی در زمان (یک تا دو ماه) و هزینه های کشت بافت (شامل هزینه های پرسنلی، محیط های کشت و مکان نگه داری کلون ها) می شود. در آزمایشی دیگر، نشان داده شد که بین کلون های ریشه دار شده در دو روش اول و دوم تفاوت معنی داری ازنظر وضعیت ریشه وجود ندارد. افزون بر این، تعداد کروموزوم کلون های حاصل از سه روش سازگاری مورد مطالعه قرار گرفت و تغییرات کروموزومی در سطح پلوئیدی مشاهده نشد. کلون های سازگارشده در گلخانه، پس از ورنالیزاسیون به مزرعه منتقل شدند و ساقه گلدهنده تولید کردند. از کلون های حاصل از کشت بافت چغندرقند برای اولین بار در ایران مقدار زیادی بذر هیبرید (در حد 600 تا 2000 گرم) دارای قوه نامیه تولید شد.

کلیدواژه ها:

آبکشت ، چغندرقند ، ریشه زایی ، سازگاری ، کشت بافت ، کلون