تاثیر گچ، گوگرد و هیوماکس بر برخی ویژگی های نهال پسته و خاک در مزرعه

سابقه و هدف: به علت شور-سدیمی بودن اغلب خاک‎های تحت کشت پسته، این محصول عملکردی بسیار پایین‎تر از حد اقتصادی دارد. از این‎رو مواد اصلاحی مانند می‎تواند به ترتیب با وارد کردن کلسیم و در نتیجه جایگزینی آن با سدیم خاک و گوگرد با تولید اسید سولفوریک و کاهش موضعی pH و افزایش قابلیت جذب عناصر غذایی و همچنین اسید هیومیک، به عنوان بهبود دهنده وضعیت فیزیکی، شیمیایی و زیستی خاک و تحریک رشد از طریق اثر بر متابولیسم گیاه موثر باشد. بنابراین هدف این تحقیق بررسی اثر گچ، گوگرد و اسید هیومیک از نوع هیوماکس در طی زمان بر برخی ویژگی‎های برگ پسته و خاک بود.مواد و روش‎ها: آزمایش به صورت کرت‎های خرد شده در دو سال، در قالب طرح بلوک‎های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. کرت اصلی مواد اصلاحی شیمیایی (گچ و گوگرد عنصری) به میزان 10 تن در هکتار (معادل 270 گرم در هر گودال) و کرت فرعی روش مصرف هیوماکس (عدم مصرف، مصرف خاکی 40 لیتر و محلول پاشی 5/2 لیتر در هکتار) بوده و تجزیه واریانس داده‎های دو سال به صورت تجزیه مرکب انجام شد. این پژوهش در مزرعه ایزدیاران در 30 کیلومتری جنوب سیرجان، اجرا گردید. گچ و گوگرد در اسفند سال 1390 همزمان با کاشت نهال پسته یک ساله (رقم بادامی سیرجان)، در گودال کاشت ریخته و تیمار اسید هیومیک در اوایل خرداد سال 1391 و 1392 اعمال و در اوایل مرداد سال اول و دوم نمونه برداری از برگ و در اسفند سال اول و دوم نمونه برداری از خاک انجام شد.یافته‎ها: نتایج (با احتمال 5% معنی‎دار) نشان داد که در سال دوم میزان کلروفیل کل (26 درصد) ، کارتنوئیدها (44/21 درصد) و پتاسیم برگ (25/42 درصد) نسبت به سال اول کاهش یافت درحالی‎که کاربرد گوگرد دو ویژگی اول را افزایش داد. کاربرد گچ باعث افزایش کلروفیل a و پتاسیم برگ شد. از سوی دیگر مصرف خاکی هیوماکس منجر به افزایش میزان کلروفیل b و فسفر برگ به میزان 22/56 و 44/19 درصد گردید. بهترین ترکیب موثر بر ویژگی‎های فیزیولوژیک، ترکیب گوگرد و مصرف خاکی هیوماکس در سال دوم بوده که بویژه باعث افزایش معنی‎دار میزان کلروفیل b و کارتنوئیدها شد، درحالی‎که برهمکنش هیچکدام از تیمارها میزان نیتروژن، فسفر و پتاسیم برگ را افزایش نداد. در سال دوم قابلیت هدایت الکتریکی (6/38 درصد)، ظرفیت تبادل کاتیونی خاک نسبت به سال اول کاهش و pH و نیتروژن خاک (123درصد) افزایش یافت. کاربرد گوگرد باعث کاهش جرم مخصوص ظاهری (8 درصد) و افزایش میانگین قطر خاکدانه‎ها، پایداری خاکدانه‎ها در آب و قابلیت هدایت الکتریکی شد. مصرف خاکی هیوماکس، جرم مخصوص ظاهری (9 درصد) و پایداری خاکدانه‎ها در آب را کاهش داد درحالی‎که ترکیب گوگرد و محلول پاشی هیوماکس، باعث بیشترین مقدار میانگین قطر خاکدانه‎ها و استفاده از ترکیب گچ و محلول پاشی هیوماکس بیشترین ظرفیت تبادل کاتیونی خاک را به همراه داشت. به علت زیاد بودن خاصیت بافری خاک، هیچ یک از تیمارها بر تغییر pH خاک اثر معنی دار نداشت. همچنین هیچ کدام از برهمکنش‎های تیمارها باعث افزایش غلظت نیتروژن کل، فسفر و پتاسیم قابل جذب خاک نشد.نتیجه‎گیری: یافته‎های این مطالعه نشان داد که یکی از بهترین ترکیب‎ها برای افزایش برخی ویژگی‎های فیزیولوژیک (کلروفیل کل و کارتنوئید) کاربرد همزمان گوگرد و مصرف خاکی هیوماکس به ویژه در سال دوم است. کاربرد گچ و مصرف خاکی اسید هیومیک به ترتیب باعث افزایش پتاسیم و فسفر برگ گردید. کاربرد گوگرد، باعث بهبود برخی ویژگی های فیزیکی خاک (جرم مخصوص ظاهری خاک، میانگین قطر خاکدانه‎ها و پایداری خاکدانه‎ها در آب) شد. قابلیت هدایت الکتریکی خاک در سال دوم و بدون کاربرد مواد اصلاحی کاهش و نیتروژن خاک افزایش یافت.

کلیدواژه ها:

پسته ، شوری خاک ، گچ ، گوگرد ، هیوماکس