بازتاب آیین ذن بودیسم در نظریه و اجرای نمایش نو ژاپن

نمایش نو ژاپن پس از گذشت شش قرن از ابداع آن، همچنان به حیات خود ادامه می دهد. در این نمایش پیچیده و رازآلود مجموعه ای از اندیشه ها و هنرهای ژاپنی درهم آمیخته اند و در این میان حضور آیین ذن، در شکل گیری و اعتلای نمایش نو قابل تامل و بررسی است. هرچند برخی از محققان درباره میزان اهمیت این حضور ابراز تردید کرده و آن را به چالش کشیده اند، اما از سوی دیگر عده ای از صاحب نظران نمایش نو را از اساس وامدار و متعلق به آیین ذن بودیسم دانسته اند. در این مقاله با بررسی برخی از اصول نظری و اجرایی نمایش نو شامل مبانی زیبایی شناسی، نظام حرکتی، ویژگی های ماسک، نحوه هدایت بازیگر و ... ، پیوند عمیق و ناگسستنی میان آیین ذن و نمایش نو آشکار شده است. ایجاد این پیوند تا حد زیادی مرهون نبوغ و اندیشه های زآمی موتوکیو ، بازیگر، نمایشنامه نویس و نظریه پرداز نمایش نو است. او برای تدوین اصول نمایش نو به صورت مستقیم و غیرمستقیم از مفاهیم ذن بودیستی بهره گرفته است و از همین رو اندیشه های این دیده ور تئاتر شرق، خود می تواند به مثابه تبلور مفاهیم آیین ذن در نمایش نو محسوب شود.

کلیدواژه ها:

نمایش نو ژاپن ، ذن ، زآمی موتوکیو ، یووگن ، بودیسم