تحلیل نقش خصوصی سازی بر بهره وری کل عوامل مطالعه موردی کارگاه های صنعتی ایران

در این پژوهش، بهره وری کل عوامل با استفاده از روش مانده سولو و تقریب ترنکوئیست در دوره 1374-1388 اندازه گیری گردیده و سپس، روند بهره وری کل عوامل درکارگاههای بزرگ صنعتی کشور به تفکیک کد دو رقمی ISIC و به تفکیک بخش عمومی و خصوصی مورد مقایسه قرار گرفته است.نتایج اندازه گیری بهره وری کل عوامل نشانگر آن است که متوسط رشد سالانه بهره وری کل عوامل در صنایع خصوصی 0.6 درصد و در صنایع عمومی 0.7 درصد بوده است. نتایج اندازه گیری مقدار مطلق بهره وری کل عوامل در صنایع عمومی و خصوصی در سال 1388 به ترتیب 2 و 2.9 میلیون ریال به ازای هر واحد نهاده ترکیبی می باشد که حاکی از آن است که سطح بهره وری کل عوامل در این سال در صنایع خصوصی بیشتر از صنایع عمومی بوده است.افزون بر این، با توجه به الگوی رشد درونزا نقش تحصیلات و هزینه های تحقیق و توسعه در ارتقاء بهره وری کل عومل آزمون شده است. نتایج برآورد الگوها به روش پانل دیتا بیانگر آن است که متوسط سالهای تحصیل شاغلان و درصد شاغلان دارای تحصیلات عالی به عنوان متغیرهای جایگزین سرمایه انسانی و همچنین سرمایه تحقیق و توسعه تاثیر مثبت و معناداری بر بهره وری کل عوامل دارند. همچنین خصوصی سازی در قالب شاخص درصد بنگاه های دارای مالکیت خصوصی اثر مثبت و معنا داری بر بهره وری کل عوامل داشته است.شایان ذکر است، درصد شاغلان دارای تحصیلات عالی و متوسط سال های تحصیل شاغلان در سالهای 1374 و 1388 در صنایع عمومی بیشتر از صنایع خصوصی بوده است. همچنین طی دوره مورد بررسی، متوسط رشد سالانه سالهای تحصیل در صنایع خصوصی 2.6 درصد و در صنایع عمومی 2/8 درصد بوده است که حاکی از بیشتر بودن رشد متوسط سالهای تحصیل در صنایع عمومی است. نتایج محاسبه میانگین نسبت هزینه های تحقیق و توسعه به ارزش افزوده در دوره 1374-1388 در صنایع خصوصی و عمومی نشان می دهد که فعالیت های تحقیق و توسعه در صنایع خصوصی بالنسبه بیشتر از صنایع عمومی است. بنابراین، سطح فناوری در صنایع خصوصی بالاتر از صنایع عمومی بوده است. نتایج اندازه گیری شاخص مقیاس فعالیت صنایع نشان می دهد که شاخص اندازه بنگاه (بر مبنای ارزش افزوده سرانه کارگاه به قیمت ثابت) در بنگاه های صنایع دولتی نسبت به صنایع خصوصی بزرگتر است.

کلیدواژه ها:

بهره وری کل عوامل ، خصوصی سازی ، سرمایه انسانی ، پیشرفت فنی ، تحقیق و توسعه