بررسی تغییرات زمانی سطح پوشش برفی نواحی مرتفع حوزه کارون شمالی بااستفاده از تصاویر سنجنده مودیس

برف در حوزه های آبخیز، به عنوان یکی از مهم ترین منابع تامین و تغذیه آب های سطحی و زیرزمینی ویک پارامتر اصلی برای شبیه سازی وضعیت هیدرولوژی حوزه های آبخیز بوده ولذا بررسی، مطالعه و تعیین تغییرات سطح پوشیده از برف درسطح حوزه های آبخیز از اهمیت بسیاری برخوردار است. از طرفی پایش اصولی سطح پوشش برف جهت ارزیابی سطوح تحت ذوب برف نیز مورد نیاز می باشد. تعیین سطح پوشش برف به روش اندازه گیری میدانی و آماربرداری زمینی از ایستگاه های برف سنجی به دلیل ناکافی بودن تعداد ایستگاه های برف سنجی، علاوه بر سختی کار دارای مشکلات فراوانی بوده وتقریبا غیر ممکن است بنابراین بایستی از علوم و فناوری های جدید، نظیر سنجش از دور برای این منظور کمک گرفت. در این رابطه توجه به روش هایی که در عین کم هزینه بودن، سطوح پوشش برف را با دقت کافی براور نمایند حائز اهمیت است. در سال های اخیر استفاده از قابلیت تصاویر ماهواره ای در تفسیر پوشش برف به دلیل سهولت دستیابی، دقت کافی و هزینه های بسیار کم مورد توجه هیدرولوژیست ها قرار گرفته است. در حال حاضر ماهواره ای زیادی در فضا قرار گرفته و پیوسته در حال تصویربرداری از سطح زمین وارسال به پایگاه های زمینی می باشند. از آنجا که دقت تصاویر ماهواره ای از جمله تصاویر ارسالی توسط سنجده مودیس توسط پژوهشگران زیادی مورد بررسی و میزان دقت آنها تایید قرار گرفت از این فناوری برای بررسی و تعیین تغییرات پوشش برف در سطح یکی از مناطق مهم برفگیر کشور یعنی زیرحوزه های کوهرنگ و بازفت استفاده گردید. این ناحیه با مساحتی بالغ بر 3440 کیلومتر مربع در بخش شمالی حوزه رودخانه کارون بزرگ قرار داشته و از مناطق مهم تامین آب کارون می باشد. با توجه به اینکه تصاویرمودیس از سال 1379 تاکنون در دسترس بوده است مساحت پوشیده از برف در طی چهارده سال گذشه از سال 1379الی 1393 و در چهار مقطع زمانی از هر سال با استفاده از این تصاویر مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داده است که حداکثر سطح پوشش برف در طی چهارده سال گذشته بین 1444 تا 3157 کیلومتر مربع متغیر بوده است. که کمترین آن مربوط به سال 1390 و بیشترین آن در سال 1386 اتفاق افتاد. نتایج نشان داد که در طول 14 سال گذشته سطح پوشش برف در اوایل اذر ماه روند افزایشی نشان می دهد ولی در سه مقطع زمانی دیگر یعنی یازدهم دی، بیستم بهمن ماه و اول فروردین ماه دارای روند کاهشی بوده است. این موضوع نشان دهنده کاهش سطح پوشش برف در طول فصل زمستان می باشد و اگر این روند ادامه یابد اثرات نامطلوبی برذخیره آب های حاصل از ذوب برف انباشته ودر پی آن دبی پایه رودخانه کارون خواهد داشت.

کلیدواژه ها:

تصاویر ماهوارهای ، ذوب برف ، سطح برف ، کارون ، مودیس