کاربرد شواهد گیاه باستان شناسی بر تحلیل سازه های معماری در محوطه های باستانی دوره نوسنگی تا عصرآهن ایران

در باستان شناسی نوین کاربردی شدن علوم میان رشته ای همچون گیاه باستان شناسی از بحث های قابل تامل است. این مقاله سعی دارد که با توجه به نتایج زغال شناسی بدست آمده از محوطه های باستانی تحلیلی جدید بر فضاهای معماری داشته باشد. شواهد نشان می دهد که از دوره نوسنگی تا عصرآهن در محوطه های باستانی ایران گیاهان جنگلی از عناصر سازه های معماری بودند که در قسمت های مختلف ساختمان از جمله سقف، در ، پنجره ، پلکان و ... کاربرد داشتند. با توجه به دشواری حمل و نقل مصالح در دنیای باستان، مصالح معماری به صورت محلی از مناطق نزدیک بنا تهیه می شده است. رشد صعودی جمعیت تپه های باستانی نشان از نیاز به وجود معماری گسترده و در نتیجه استفاده فراوان چوب در این مناطق در آن زمان دارد. این استفاده گسترده در مناطقی که امروزه اثری از جنگل های انبوه در آن دیده نمی شود حاکی از آن است که جنگل های باستانی در فلات ایران وجود داشته، جنگل هایی که بر اثر جنگل زدایی حاصل از استفاده بی رویه انسان از هزاره چهارم پیش از میلاد به کلی از بین رفته و یا به جنگل های تنک فلات ایران تبدیل شده اند. این پژوهش به صورت نمونه به بررسی و تطبیق شواهد معماری و نتایج زغال شناسی چوب درختان جنگلی در سه بنای باستانی مهم ایران شامل معبد زاغه در دوران نوسنگی، بنای یادمانی شهرسوخته عصر برنز، معبد حسنلو مربوط به عصر آهن که از شاخص ترین بناهای دوران ای خود بوده اند، خواهد پرداخت.

کلیدواژه ها:

گیاه باستان شناسی ، معماری ، درختان جنگلی ، نوسنگی ، عصر برنز