پهنه بندی زلزله کلانشهر تبریز جهت سنجش تاب آوری از منظر پدافند غیرعامل با استفاده از GIS

امنیت محیطی به امنیت شهروندان و احساس آنها نسبت به ایمنی در برابر سوانحی مانند زلزله و...، ارتباط داردکه نقش ساختار شهری و استانداردهای ساخت و ساز و رعایت معیارهای امنیتی و تاب آوری شهر با تاکید و توجه به ملاحظات برنامه ریزی شهری در این احساس امنیت مهم می نماید. تاب آوری و کاهش خطرپذیری بلایا باید بخشی از طراحی شهری و استراتژی های دستیابی به توسعه پایدار باشد. لیکن تدوین و ارائه یک برنامه ریزی استراتژیک ضرورتی اجتناب ناپذیر خواهد بود. فرایند برنامه ریزی استراتژیک به مراجع محلی امکان می دهد تا اولویت های کلیدی کاهش خطرپذیری بلایا را شناسایی کرده، بر روی آنها تمرکز کنند و ببینند چه منابعی (انسانی، اقتصادی، تکنولوژیک و طبیعی) به طور محلی در دسترس می باشد. درواقع زلزله به عنوان یک پدیده طبیعی به خودی خود نتایج نامطلوبی در پی ندارد، اما آنچه از این پدیده یک فاجعه می سازد عدم پیشگیری از تاثیرات آن و عدم آمادگی جهت مقابله با عواقب آن می باشد. غالبا تحقیقات به عمل آمده در رابطه با کاهش خسارات ناشی از زلزله حول محور روش های ساخت و ساز واحدهای ساختمانی جهت افزایش مقاومت بناء در برابر زلزله بوده است. با توجه به این اینکه شهر تاریخی فرهنگی تبریز به عنوان یکی از زلزله خیزترین شهرهای ایران محسوب می شود، در مقاله حاضر به پهنه بندی آسیب زلزله کلانشهر تبریز با استفاده از GIS پرداخته شده است. در آغاز به بررسی روش ها و ضوابط و ملاحظات در کاهش آسیب پذیری محدوده مورد مطالعه نسبت به تشکیل پایگاه اطلاعاتی موردنیاز در محیط نرم افزاری Arc Gis اقدام و با ایجاد لایه های موثر و دخیل در فرآیند تحلیل و ارزیابی در مدل AHP و تشکیل ماتریس به تحلیل و پهنه بندی آسیب با توجه به شرایط محدوده مورد مطالعه پرداخته شده است و با استفاده از تلفیق و ترکیب معیارها، نقاط بحرانی مشخص و با کاربرد نرم افزار GIS و استفاده از مدل AHP میزان تاب آوری کلانشهر تبریز در برابر بحران زلزله، مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت و درنتیجه نقاط مخاطره آمیز و پرخطر به صورت پهنه آسیب پذیر و نقشه های خطر ارائه و در پایان نیز به ارائه راهکار پرداخته شده است.

کلیدواژه ها:

تاب آوری ، پدافند غیرعامل ، زلزله ، تبریز ، GIS